CPTPP dự kiến có hiệu lực với Vương quốc Anh vào nửa cuối năm 2024

CPTPP là một khối thương mại châu Á - Thái Bình Dương bao gồm 11 quốc gia thành viên là Australia, Brunei Darussalam, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore và Việt Nam. Các quốc gia khác (bao gồm cả Trung Quốc) đã có đơn đăng ký gia nhập hiệp định hoặc bày tỏ mong muốn tham gia CPTPP. Vương quốc Anh là thành viên mới đầu tiên kể từ khi khối được thành lập vào năm 2018 và là thành viên châu Âu đầu tiên gia nhập CPTPP.

Chính phủ Anh lập luận rằng tư cách thành viên CPTPP sẽ mang lại nhiều lợi ích, bao gồm các rào cản thương mại thấp hơn đối với một khu vực năng động được kỳ vọng sẽ ngày càng trở nên quan trọng trong nền kinh tế toàn cầu. Việc gia nhập CPTPP cũng là một phần trong “việc nghiêng về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương” của Chính phủ Anh được công bố trước đó. Vương quốc Anh đã có các hiệp định thương mại song phương với 9 thành viên CPTPP và chỉ không có thỏa thuận với Brunei Darussalam và Malaysia.

Năm 2022, Vương quốc Anh đã xuất khẩu 61,3 tỷ bảng Anh hàng hóa và dịch vụ sang các nước CPTPP (7,5% tổng số của Vương quốc Anh) và nhập khẩu 52,1 tỷ bảng Anh (5,8%). Đánh giá tác động của việc tham gia CPTPP mà Chính phủ Anh thực hiện, cho thấy mức tăng GDP dài hạn sẽ là 2 tỷ bảng Anh (tương đương 0,06%) nhưng có thể cao hơn nếu các quốc gia khác, chẳng hạn như Hàn Quốc, tham gia khối.

Cộng đồng doanh nghiệp nhìn chung đều ủng hộ việc tham gia CPTPP. Phòng Thương mại Anh cho biết việc gia nhập sẽ là tin tốt cho các doanh nghiệp Anh tham gia hoặc nâng cấp thương mại tại các thị trường này. Viện Giám đốc (IoD) cũng hoan nghênh tin tức mô tả đây là một “chiến thắng cho Vương quốc Anh”. Tuy nhiên, IoD cảnh báo rằng lợi ích kinh tế có thể bị hạn chế và các hiệp định thương mại nhìn chung không thay đổi được tình thế.

TechUK, Hiệp hội Thương mại công nghệ kỹ thuật số, lưu ý các điều khoản của CPTPP về dịch vụ và thương mại kỹ thuật số, cho biết các lợi ích của CPTPP sẽ mang tính “chiến lược hơn là vật chất” và việc trở thành thành viên của CPTPP đã đưa Vương quốc Anh “vào câu lạc bộ các quốc gia cường quốc bậc trung có truyền thống vượt qua ranh giới của những gì có thể trong chính sách thương mại kỹ thuật số”.

NFU cho biết việc tham gia CPTPP có thể mang lại một số cơ hội tốt để xuất khẩu hàng hóa của Anh, đặc biệt là xuất khẩu sữa sang châu Mỹ, gia cầm sang Việt Nam và thịt cừu sang Malaysia. Tổ chức này cho biết kết quả tham gia CPTPP “được cân nhắc và cân bằng hơn nhiều” so với các hiệp định song phương của Vương quốc Anh với Australia và New Zealand.

Nhiều tổ chức đã bày tỏ lo ngại về tác động của CPTPP đối với các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, canh tác và môi trường. NFU và WWF lưu ý rằng Vương quốc Anh đã không phát triển các tiêu chuẩn tối thiểu cốt lõi cho nhập khẩu thực phẩm. Chính phủ Anh đã nhấn mạnh rằng nhập khẩu thực phẩm sẽ tiếp tục tuân thủ các tiêu chuẩn nhập khẩu của Vương quốc Anh. Đặc biệt, những lo ngại đã được đặt ra đối với dầu cọ. Thuế quan đối với dầu cọ sẽ giảm từ 12% xuống 0%, có khả năng dẫn đến nhập khẩu nhiều hơn.

Các nhóm môi trường cho rằng việc sản xuất dầu cọ có liên quan đến nạn phá rừng và gây hại cho môi trường sống của đười ươi. Chính phủ cho biết Vương quốc Anh và Malaysia đã công bố một tuyên bố chung về thương mại hàng hóa nông nghiệp bền vững và hợp tác để bảo tồn rừng (PDF). Đánh giá Tác động của Chính phủ ước tính lượng phát thải khí nhà kính tăng nhẹ do thỏa thuận. Những lo ngại cũng đã được đặt ra đối với thuốc trừ sâu và phúc lợi động vật.

Một số nhóm đã đưa ra quan ngại về các điều khoản Giải quyết tranh chấp giữa nhà đầu tư và nhà nước (ISDS). Những điều này gây nhiều tranh cãi với một số lập luận rằng chúng cho phép các nhà đầu tư nước ngoài thách thức các chính sách hợp pháp của chính phủ trong các lĩnh vực như môi trường, quyền của người lao động và sức khỏe. Chính phủ đã cho biết quyền điều chỉnh vì lợi ích công cộng sẽ được bảo toàn.

Thỏa thuận sẽ được trình Quốc hội Anh theo Đạo luật Quản trị và Cải cách Hiến pháp 2010. Điều này sẽ không xảy ra sớm nhất là trước giữa tháng 10 để có thời gian cho các ủy ban được lựa chọn xem xét kỹ lưỡng thỏa thuận. Ủy ban các Hiệp định quốc tế của Hạ viện đã công bố một cuộc rà soát về CPTPP.

Mặc dù không có cuộc tranh luận hoặc bỏ phiếu được đảm bảo, Chính phủ Anh cho biết họ sẽ tìm cách đảm bảo một cuộc tranh luận nếu được yêu cầu bởi một ủy ban được chọn. Ủy ban Thương mại và Nông nghiệp cũng sẽ tư vấn cho Chính phủ về việc liệu các điều khoản của CPTPP đối với thương mại nông sản có phù hợp với việc duy trì mức độ bảo vệ theo luật định của Vương quốc Anh liên quan đến đời sống hoặc sức khỏe của động vật hoặc thực vật, phúc lợi động vật và bảo vệ môi trường hay không.

Chính phủ cũng đang tìm kiếm lời khuyên từ Cơ quan Tiêu chuẩn thực phẩm và tiêu chuẩn thực phẩm Scotland về việc liệu thỏa thuận có phù hợp với việc duy trì các biện pháp bảo vệ theo luật định liên quan đến sức khỏe con người hay không. Cả hai bộ lời khuyên sẽ được cung cấp trước ngày 30/11/2023.

Việc nội luật hóa sẽ được yêu cầu trước khi thỏa thuận có thể được thực hiện. Luật cơ bản sẽ cần thiết trong ba lĩnh vực: Rào cản kỹ thuật đối với thương mại, Mua sắm của chính phủ và Sở hữu trí tuệ. Những thay đổi đối với luật thứ cấp và Quy tắc nhập cư cũng sẽ cần thiết. Chính phủ Anh dự kiến hiệp định sẽ có hiệu lực vào nửa cuối năm 2024 sau khi Vương quốc Anh và các thành viên CPTPP khác hoàn thành các quy trình pháp lý cần thiết.