“Bí quyết” của Hungary

The Japan Times dẫn số liệu thống kê cho biết số con bình quân trên mỗi phụ nữ tại Hungary đã tăng đáng kể trong thập kỷ qua, từ 1,23 lên 1,59. Dù tỷ lệ này chưa chạm mốc 2,1 - ngưỡng đủ để duy trì quy mô dân số mà không cần nhập cư hay còn gọi là mức thay thế dân số - song những nỗ lực mà quốc gia Trung Âu này triển khai có thể là bài học cho bất cứ nước nào đang vật lộn với tình trạng suy giảm nhân khẩu học nghiêm trọng. “Hungary hướng giới trẻ đến với quan điểm trẻ em không phải gánh nặng mà là giá trị trong mỗi gia đình”, The Japan Times dẫn lời bà Kinga Joo, thành viên Ủy ban Kinh tế và Xã hội châu Âu thuộc Liên minh châu Âu, đồng thời là cố vấn Hiệp hội gia đình đông con của Hungary, nêu rõ.

Chính phủ Hungary có nhiều chính sách hiệu quả để khuyến khích tỷ lệ sinh. Ảnh: The New York Times

Các chính sách về gia đình của Hungary dựa trên 3 điểm chính, bao gồm ưu đãi tài chính, trợ cấp nhà ở và cân bằng công việc-cuộc sống. Thứ nhất, chính quyền Budapest giảm thuế cho các cặp vợ chồng dựa trên số con mà họ sinh và đặc biệt sẽ miễn thuế thu nhập trọn đời cho công dân nữ có từ 4 con trở lên. Cùng với đó, chính phủ còn tung hàng loạt “gói vay em bé”, trong đó những cặp vợ chồng có càng nhiều con thì càng phải trả ít nợ và khoản nợ nhất định sẽ giảm xuống còn 0 sau khi sinh 3 con. Thứ hai, các gia đình cũng nhận được trợ cấp hoặc vay hàng chục nghìn USD để mua hoặc xây nhà, tùy thuộc vào số lượng em bé. Thứ ba, Hungary áp dụng chế độ nghỉ thai sản hào phóng cho cha mẹ và ông bà của trẻ, với việc các cặp vợ chồng được nghỉ phép có lương tổng cộng tới 160 tuần sau sinh cho đến khi đứa trẻ tròn ba tuổi. Để so sánh, con số này dài gấp gần 3 lần chính sách nghỉ thai sản ở Nhật Bản-quốc gia cũng đang triển khai nhiều chính sách để cải thiện xu hướng giảm sinh.

Bên cạnh đó, Hungary thúc đẩy công tác giáo dục về đời sống gia đình từ năm 2014. Chương trình có nội dung đa dạng, bao gồm giáo dục giới tính căn bản, giáo dục về các mối quan hệ, đồng thời khuyến khích thanh thiếu niên, đặc biệt là nữ giới, theo đuổi sự nghiệp và ước mơ riêng trong khi có con. Giới chuyên gia đánh giá đây là một cải cách tích cực, thay đổi tư duy đáng kể bởi trước đây giáo dục giới tính vốn thiên về cách bảo vệ bản thân trước hành vi xâm hại tình dục, mang thai ngoài ý muốn hay các bệnh lý liên quan. Điều này góp phần thúc đẩy bình đẳng giới, chia sẻ công việc và các hoạt động nuôi dạy con một cách công bằng hơn.

Có nhiều yếu tố dẫn đến những thay đổi về nhân khẩu học như vấn đề chi phí sinh hoạt, quan điểm của giới trẻ đối với hôn nhân, áp lực công việc. Trong đó, tỷ lệ sinh giảm là thách thức với sự phát triển kinh tế-xã hội của nhiều quốc gia trên thế giới, ảnh hưởng trực tiếp tới cơ cấu và quy mô dân số, cũng như kéo theo các hệ lụy như thiếu lao động, tăng nhanh quá trình già hóa dân số, mất cơ hội tận dụng cơ cấu dân số vàng. Tình trạng thiếu học sinh cũng là một nguyên nhân chính khiến trường học đóng cửa ngày càng nhiều ở khắp châu Âu, Nhật Bản và Hàn Quốc. Theo kết quả của một nghiên cứu quy mô lớn được đăng trên Tạp chí y khoa The Lancet, 155 trong số 204 quốc gia và vùng lãnh thổ trên toàn thế giới (tương đương 76%) sẽ đứng trước nguy cơ có tỷ lệ sinh dưới mức thay thế dân số vào năm 2050.

VĂN HIẾU