Tết Thanh minh trong tâm thức người Việt
Với người Việt Nam, ngày Tết Thanh minh mang ý nghĩa đặc biệt, hướng về nguồn cội, tổ tiên.
Ngày đầu tiên của tiết Thanh minh đến sau ngày Lập xuân 60 ngày và kéo dài gần 20 ngày. Tết Thanh minh năm 2023 diễn ra vào ngày 5-4 Dương lịch (Rằm tháng hai Âm lịch). Ở miền Bắc, đây là thời điểm đã hết mưa phùn, nồm ẩm, thời tiết trở nên trong sáng, dễ chịu.
Tết Thanh minh gắn với nghi lễ tảo mộ, đây là dịp để các gia đình sửa sang lại phần mộ của gia tộc cho khang trang, sạch sẽ hơn. Vì thế, đây cũng là dịp để mọi người tri ân, tưởng nhớ những người thân đã qua đời.
 |
| Ảnh minh họa: VTC |
Theo PGS,TS Trần Hữu Sơn, nguyên Phó chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam: Tết Thanh minh là mọi người nhớ đến tổ tiên. Vào ngày này, người dân thường đi tảo mộ và mời tổ tiên về dự Tết. Người Việt thường ăn Tết Hàn thực (mồng 3-3) và lồng ghép với Tết Thanh minh.
“Khoảng 20 năm trở lại đây thì người dân đi tảo mộ vào Tết Thanh minh chứ xưa thì không có. Đây là nét đẹp văn hóa ý nghĩa khi xuất hiện ở Việt Nam là được đông đảo người dân tiếp nhận. Tết Thanh minh chủ yếu được người dân miền Bắc tiếp nhận bởi tiết xuân còn vương vấn”, PGS,TS Trần Hữu Sơn cho biết.
PGS,TS Trần Hữu Sơn cho rằng, Tết Thanh minh sẽ được duy trì và phát triển trong tương lai bởi truyền thống của người Việt luôn thích ứng và tiếp thu những nét mới mang ý nghĩa sâu sắc. So với những năm trước thì giờ đây, các gia đình đi tảo mộ đông hơn.
Vào ngày Tết Thanh minh, ở trong các nghĩa trang thường đông người, nhiều gia đình đến bên phần mộ thắp hương bày tỏ lòng thành kính với gia tiên tiền tổ. Với những người sống xa quê cũng thường thu xếp về tảo mộ vào ngày này, để hướng về cội nguồn.
Sự nhân văn của người Việt cũng thể hiện trong ngày Tết Thanh minh qua việc sửa sang, quét tước cho những ngôi mộ vô danh, hoặc những mộ phần ít người thăm viếng.
