Rõ trách nhiệm và gỡ vướng từ thể chế đến mặt bằng

Thanh Hóa gỡ vướng thúc đẩy các cụm công nghiệp ở địa phương. Ảnh: Văn Thanh

Nút thắt từ thủ tục đến đến khảo sát địa hình

Trong 48 CCN đang đầu tư, có: 2 CCN đã hoàn thành hạ tầng, thu hút dự án thứ cấp; 3 CCN cơ bản hoàn thành hạ tầng theo giai đoạn, đủ điều kiện tiếp nhận dự án mới; 2 CCN cơ bản hoàn tất, đang chờ nghiệm thu để khai thác; 23 CCN đã hoàn thành giải phóng mặt bằng (GPMB) toàn bộ hoặc theo giai đoạn, được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và đang triển khai hạ tầng; 2 CCN đã hoàn tất thủ tục, đang đền bù GPMB; và 16 CCN mới ở giai đoạn hoàn thiện thủ tục, chưa triển khai GPMB.

Đáng chú ý, so với quý I/2025, tiến độ đầu tư hạ tầng và thu hút dự án thứ cấp đã có chuyển biến rõ rệt nhờ sự vào cuộc của tỉnh và các ngành chức năng trong cải cách thủ tục, tháo gỡ vướng mắc. Thanh Hóa cũng đã thành lập thêm CCN mới, đồng thời xúc tiến thủ tục với nhiều dự án hạ tầng lớn, kỳ vọng hình thành mặt bằng sản xuất cho các ngành chế biến, cơ khí, dệt may, điện, điện tử.

Bên cạnh kết quả đã đạt được, nhiều CCN vẫn chậm tiến độ do hàng loạt nguyên nhân, trong đó có chủ đầu tư chưa chủ động phối hợp với cơ quan quản lý để hoàn tất thủ tục đất đai, xây dựng; một số huyện cũ chưa thực hiện đúng cam kết bồi thường GPMB trước khi sáp nhập hành chính; thủ tục hành chính nhiều tầng nấc, trong đó khâu xác định giá đất, giá tài sản trên đất kéo dài; khảo sát địa hình, địa chất ban đầu chưa kỹ, thiếu phương án san lấp, thoát nước, dẫn tới khi giao đất phải bổ sung thủ tục tận thu khoáng sản, làm phát sinh chậm trễ và phải điều chỉnh tiến độ.

Những hạn chế này cho thấy, ngoài nỗ lực của chủ đầu tư, trách nhiệm của chính quyền cấp xã, cấp huyện trong quản lý đất đai, giải phóng mặt bằng và đôn đốc dự án vẫn chưa đồng đều.

Từ ngày 1/5/2024, Nghị định 32/2024/NĐ-CP về quản lý, phát triển CCN có hiệu lực. Nghị định này quy định rõ trách nhiệm của các bộ, ngành và UBND cấp tỉnh trong việc xây dựng cơ chế, kiểm tra, hỗ trợ đầu tư hạ tầng. Đây là cơ sở pháp lý để Thanh Hóa chuẩn hóa quy trình, giảm ma sát thủ tục và rút ngắn thời gian thẩm định, đồng thời tăng cường chế tài xử lý vi phạm.

Trong bối cảnh chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) 7 tháng đầu năm 2025 tăng trên 15%, đặc biệt ngành chế biến, chế tạo tăng hơn 17%, việc khơi thông điểm nghẽn hạ tầng CCN có ý nghĩa quyết định để Thanh Hóa tận dụng đà phục hồi công nghiệp, mở rộng dư địa tiếp nhận đầu tư thứ cấp.

Ba trọng tâm để thúc đẩy hạ tầng CCN

Để đẩy nhanh tiến độ các CCN, tỉnh Thanh Hóa đã phân công cụ thể, Sở Công Thương chủ trì, hướng dẫn chi tiết cho địa phương và nhà đầu tư, đồng thời tổng hợp, tham mưu giải pháp xử lý vướng mắc.

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Nông nghiệp Môi trường phối hợp rà soát các vấn đề đất đai, tái định cư, môi trường, đặc biệt là những vướng mắc do sáp nhập đơn vị hành chính cấp huyện;

UBND cấp xã khẩn trương rà soát hồ sơ, tập trung GPMB theo tiến độ, giải quyết dứt điểm những trường hợp đã có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, đồng thời theo dõi, đôn đốc nhà đầu tư triển khai, phân định rõ trách nhiệm và thời hạn;

Chủ đầu tư phải báo cáo tiến độ hằng tháng, chủ động phối hợp với cơ quan quản lý, chuẩn bị đầy đủ hồ sơ pháp lý nếu cần tận thu khoáng sản phục vụ san lấp.

Bên cạnh đó, phải có 3 trọng tâm để thúc đẩy hạ tầng các CCN. Thứ nhất, cần chuẩn hóa và số hóa quy trình, xây dựng quy trình liên thông từ quy hoạch, đất đai, môi trường đến xây dựng, nghiệm thu; công khai tiến độ trên nền tảng số để giảm chi phí tuân thủ.

Thứ hai, chủ động chuẩn bị mặt bằng và tái định cư: đo đạc, kiểm đếm, xác định nguồn gốc đất, lập phương án bồi thường khả thi ngay từ đầu; cập nhật giá đất, giá tài sản theo quy định mới để tránh “đọng” hồ sơ.

Thứ ba, nâng cao chất lượng chuẩn bị đầu tư của chủ đầu tư, yêu cầu báo cáo kỹ thuật tiền khả thi sát thực tế, có phương án san nền, thoát nước, nguồn vật liệu đắp; chuẩn bị gói hạ tầng “sẵn sàng cho thuê” để rút ngắn thời gian tiếp nhận dự án thứ cấp.

Thanh Hóa đang bước vào giai đoạn chuyển dịch công nghiệp từ chiều rộng sang chiều sâu, với mục tiêu nâng cao giá trị gia tăng, đa dạng hóa chuỗi cung ứng. Khi 53 CCN được đầu tư đồng bộ, sẽ tạo thành mạng lưới liên kết vùng, bổ trợ cho Khu kinh tế Nghi Sơn và các khu công nghiệp lớn, đồng thời đáp ứng nhu cầu mặt bằng sản xuất của doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Việc thúc đẩy tiến độ hạ tầng CCN không chỉ tháo gỡ khó khăn trước mắt