Sức hút của tiểu phẩm chính luận

Người nào mà không tự đứng trên đôi chân, không tự đi bằng chính đôi chân của mình thì khó có thể ung dung ngẩng cao đầu trước thiên hạ.

Có lẽ xuất phát từ câu châm ngôn đó, mà cuốn sách “Cây thẳng bóng ngay” của nhà báo Hải Đường (Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia Sự thật, 2021) hàm chứa nhiều ý nghĩa sâu sắc, thú vị. Cuốn sách tập hợp 60 tác phẩm báo chí chính luận, tiểu phẩm chính luận của tác giả viết trong khoảng dăm năm gần đây, bàn luận xoay quanh về nhân tình thế thái, về những chuyện thời sự nổi cộm trong xã hội và trong bộ máy công quyền.

Trong bối cảnh xã hội đang chuyển đổi nhiều giá trị, có cả đúng-sai, hay-dở, đẹp-xấu, thiện-ác, tích cực-tiêu cực, văn minh-lạc hậu, cao thượng-thấp hèn... đan xen, thì việc nhận diện, cảnh báo, phê phán, đấu tranh với những cái sai, cái dở, cái xấu, cái ác... là một trong những nhiệm vụ quan trọng của báo chí. Với sứ mệnh góp phần “làm cho cái tốt nảy nở như hoa mùa xuân, cái xấu mất dần đi”, báo chí lặng lẽ, kiên trì, bền bỉ “nhổ cỏ dại” để góp phần làm cho môi trường xã hội trong lành hơn và qua đó hình thành, nuôi dưỡng, bồi đắp, làm giàu những giá trị chân-thiện-mỹ cho công chúng. Một trong những cây bút góp công, góp sức vào thành tựu chung đó là nhà báo Hải Đường, một cây bút chính luận tên tuổi trong làng báo nói chung, ở Báo Nhân Dân nói riêng.

Bìa cuốn sách.

Sở trường và cũng là phong cách làm nên dấu ấn Hải Đường chính là ngòi bút chính luận và ngòi bút tiểu phẩm vừa đậm chất triết lý, vừa giàu chất văn hóa. Tiếp nối dòng chảy truyền thống với những bài xã luận, bình luận, chuyên luận, tùy bút chính luận, tiểu phẩm báo chí vốn là “đặc sản” làm nên nhiều tên tuổi lớn ở Báo Nhân Dân như Thép Mới, Hoàng Tùng, Hữu Thọ... nhà báo Hải Đường đã góp phần làm sang trọng tờ báo Đảng hàng đầu đất nước với những bài viết chính luận sắc sảo, những tiểu phẩm báo chí có sức hút, sức thuyết phục đối với độc giả.

Điều đó thấy rõ trong tập sách “Cây thẳng bóng ngay”. Nhiều câu chuyện, nhiều vấn đề tưởng như ai cũng biết, nhưng thông qua con mắt tinh tường và ngòi bút “mổ xẻ” tinh tế, lập luận sâu sắc của tác giả, bạn đọc mới cảm nhận rõ bản chất vấn đề phức tạp, đa diện của đời sống xã hội và cả những trăn trở, ưu tư của người viết về những “góc khuất, điểm mờ” của những con người “ăn cơm nhà nước, ở nhà công”. Ngay cách đặt tiêu đề (tít) cũng đủ thấy tác giả dụng công, uyên thâm đến mức nào, chẳng hạn như các bài: “Chạy”... không lên chức"; "Thừa “quan”, thiếu “lính”; "Nói như quả núi, làm như hòn cuội"; "Giảm ai, ai giảm?"; "Từ “ô, dù” đến “chống lưng”; "Diệt con “virus tham lam"; “Phá vỡ” cái gì, “chọc thủng” chỗ nào?"; "Nghệ thuật đánh bóng"; “Nặng” việc, “nhẹ” người”; "Nghìn lẻ một kiểu né tránh"...   

Sinh thời, nhà báo Hữu Thọ từng nói đại ý: Nghề báo như múa võ giữa chợ. Người ta nhìn thấy động tác, miếng đánh, nghệ thuật “khua chân múa tay” của anh hay-dở ra sao là đoán/nghĩ/thấy được anh thuộc diện đẳng cấp nào. Làm báo cũng vậy. Tài năng, đẳng cấp của người cầm bút không phải là nói hay, hùng biện giỏi mà trước hết và chủ yếu thể hiện ở các tác phẩm báo chí của anh có sức lôi cuốn, truyền cảm, lay động trái tim người đọc hay không. Có thể nói rằng, sau hai cuốn sách “Bản lĩnh và niềm tin” (Tùy bút chính trị, Nhà xuất bản Công an nhân dân, 2016) và “Nhanh, đúng, trúng, hay-Những tản mạn về nghề báo” (Tiểu luận báo chí, Nhà xuất bản Trẻ, 2016), cuốn sách “Cây thẳng bóng ngay” thêm một lần khẳng định thương hiệu cây bút chính luận Hải Đường đã, đang định vị, lan tỏa trong lòng công chúng.

Với tâm thế đàng hoàng và ngòi bút trung thực, ưu thời mẫn thế của một người có thâm niên làm báo, “Cây thẳng bóng ngay” của Hải Đường đã góp một tiếng nói giá trị vào công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng và góp phần lành mạnh hóa văn hóa ứng xử và đạo đức công vụ trong bộ máy công quyền.