Quy định rõ thẩm quyền, hoạt động giám sát của tổ đại biểu HĐND

Nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát

Về phạm vi sửa đổi và tên gọi của Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội Dương Thanh Bình cho biết, nhiều ý kiến đề nghị nghiên cứu, mở rộng phạm vi của dự thảo Luật để sửa đổi, bổ sung toàn diện Luật Giám sát hiện hành, khắc phục triệt để các vướng mắc, bất cập có nguyên nhân từ quy định của pháp luật, hoàn thiện cơ sở pháp lý, nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND.

Tiếp thu ý kiến đại biểu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo rà soát kỹ lưỡng, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật để thống nhất với quy định mới của Hiến pháp và các luật về tổ chức, bộ máy Nhà nước được Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ chín.

Dự thảo Luật được bố cục gồm 5 chương, 45 điều, giảm 46 điều so với Luật Giám sát hiện hành. Căn cứ các nội dung của dự án Luật và số lượng điều luật được lược bỏ, sửa đổi, bổ sung mới, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã điều chỉnh phạm vi sửa đổi của Luật để sửa đổi toàn diện Luật Giám sát hiện hành và đổi tên là Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND (sửa đổi).

Về thẩm quyền giám sát của tổ đại biểu HĐND (Điều 37), ông Dương Thanh Bình cho biết, một số ý kiến đề nghị kế thừa quy định của Luật Giám sát hiện hành về thẩm quyền giám sát của tổ đại biểu HĐND. Một số ý kiến đề nghị không quy định thẩm quyền, hoạt động giám sát của tổ đại biểu HĐND.

Vấn đề này còn có hai loại ý kiến, trong đó loại ý kiến thứ nhất cho rằng, việc tiếp tục quy định thẩm quyền giám sát của tổ đại biểu HĐND trên cơ sở kế thừa Luật Giám sát hiện hành là cần thiết, vừa bảo đảm phù hợp cơ cấu tổ chức của HĐND, vừa phát huy hết vai trò, trách nhiệm của tổ đại biểu.

Tuy nhiên, để khắc phục hạn chế trong thời gian qua, hoạt động giám sát của tổ đại biểu HĐND tại một số địa phương chưa thực sự hiệu quả thì cần quy định giới hạn thẩm quyền, phạm vi giám sát của tổ đại biểu chỉ khi được HĐND hoặc Thường trực HĐND cùng cấp giao, bảo đảm phù hợp với mô hình tổ chức, điều kiện bảo đảm hoạt động của tổ đại biểu HĐND.

"Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành loại ý kiến này và đã thể hiện là phương án 1 tại Điều 37 của dự thảo Luật", ông Dương Thanh Bình cho biết.

Loại ý kiến thứ hai cho rằng, thực tiễn thời gian qua, hoạt động giám sát của Tổ đại biểu HĐND còn ít, hình thức, chưa thật sự hiệu quả, mặt khác có thể chồng chéo với hoạt động giám sát của các chủ thể khác tại địa phương. Do đó, đề nghị dự thảo Luật không quy định về thẩm quyền giám sát của Tổ đại biểu HĐND.

Ứng dụng công nghệ số vào hoạt động giám sát

Thảo luận tại hội trường, đại biểu Mai Văn Hải (Đoàn Thanh Hóa) đề nghị cần xem xét lại quy định về thẩm quyền giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đối với nghị quyết của HĐND cấp tỉnh. Theo đại biểu, vấn đề này nên giao thẩm quyền, trách nhiệm cho Thường trực HĐND, các ban của HĐND và đại biểu HĐND ở địa phương. Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ nên thực hiện việc giúp Quốc hội thực hiện quyền giám sát tối cao và giám sát việc tuân theo Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Về thẩm quyền giám sát của tổ đại biểu HĐND, đại biểu Mai Văn Hải thống nhất quy định theo phương án 1, bởi thực tế hoạt động giám sát của tổ đại biểu HĐND còn nhiều hạn chế, còn mang tính hình thức.

“Để khắc phục những tồn tại này và kế thừa quy định hiện hành, phát huy vai trò giám sát của tổ đại biểu HĐND, tôi đề nghị giới hạn thẩm quyền giám sát của tổ đại biểu theo phương án 1, tức là chỉ thực hiện giám sát việc thi hành pháp luật ở địa phương khi được Thường trực HĐND giao”, đại biểu Mai Văn Hải kiến nghị.

Về vấn đề này, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn Đồng Tháp) cho rằng, hiện nay có hai cấp là cấp tỉnh và xã. Thời gian qua, hoạt động giám sát của tổ đại biểu HĐND chưa đồng đều, có nơi làm tốt, có nơi hầu như không hoạt động; thậm chí cả một nhiệm kỳ chỉ tổ chức được vài cuộc giám sát, có nơi không thực hiện cuộc nào. Vì vậy, không nên quy định hoạt động giám sát của tổ đại biểu HĐND cấp xã, đồng thời cần cân nhắc kỹ việc quy định đối với cấp tỉnh.

Theo đại biểu Phạm Văn Hòa, nếu đại biểu HĐND muốn giám sát một lĩnh vực nào đó có thể báo cáo với thường trực HĐND hoặc đề xuất thông qua ban mà mình là thành viên, để đưa nội dung đó vào chương trình giám sát chung của ban hoặc của HĐND để bảo đảm thiết thực, hiệu quả hơn.

Trong khi đó, đại biểu Tạ Đình Thi (Đoàn Hà Nội) cho rằng, cần coi việc ứng dụng công nghệ số là nhiệm vụ then chốt và có lộ trình rõ ràng. Việc xây dựng một cơ sở dữ liệu quốc gia trong hoạt động giám sát, kết nối liên thông từ trung ương và địa phương là rất cần thiết. Cơ sở dữ liệu này tích hợp được thông tin từ các báo cáo, kết luận giám sát, chất vấn, kiến nghị cử tri, kết quả thanh tra, kiểm toán.

Theo đại biểu, cần có quy định cụ thể hơn về số hóa toàn bộ quy trình giám sát từ khâu lập kế hoạch, thu thập thông tin, khảo sát, làm việc với các cơ quan hữu quan đến khâu lấy ý kiến các chuyên gia, tổng hợp báo cáo và công khai kết quả. Từ đó, việc ứng dụng công nghệ sẽ giúp hoạt động giám sát minh bạch, nhanh chóng, giảm thiểu chi phí.

“Bằng việc củng cố một cơ chế phối hợp hiệu quả, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số và bảo đảm đầy đủ các điều kiện cần thiết, chúng ta sẽ từng bước hiện thực hóa mục tiêu giám sát toàn diện, có trọng tâm, trọng điểm”, đại biểu Tạ Đình Thi nhấn mạnh.