Tổ chức bảo hiểm tiền gửi phải kiểm soát, quản lý rủi ro trong đầu tư

Đơn giản hóa thủ tục, tăng hiệu quả hoạt động

Sáng 23/10, tiếp tục Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Quốc hội nghe Tờ trình và Thẩm tra dự án Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi).

Thống đốc Ngân hàng nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng cho biết, việc xây dựng Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi) nhằm tạo hành lang pháp lý đầy đủ, rõ ràng để tổ chức bảo hiểm tiền gửi bảo vệ tốt hơn quyền lợi người gửi tiền, đảm bảo duy trì sự ổn định của hệ thống tổ chức tín dụng, an ninh, an toàn xã hội.

Việc xây dựng Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi) bám sát, thể chế hóa đầy đủ chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước; 5 chính sách đã được Chính phủ thông qua; kế thừa quy định còn phù hợp thực tiễn và khắc phục những bất cập, hạn chế qua quá trình thực thi Luật Bảo hiểm tiền gửi năm 2012.

Việc xây dựng Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi) đảm bảo đồng bộ với các quy định pháp luật khác; tham khảo kinh nghiệm các nước trên cơ sở phù hợp với thực tiễn tại Việt Nam.

Dự thảo gồm 8 Chương, 42 Điều, trong đó: sửa đổi, bổ sung 26 điều; bổ sung mới 7 điều; bãi bỏ 4 điều; giữ nguyên 9 điều.

Theo bà Nguyễn Thị Hồng, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số quy định nhằm đơn giản hóa thủ tục và tăng hiệu quả hoạt động của tổ chức bảo hiểm tiền gửi như: Sửa đổi, bổ sung quy định về cấp và thu hồi chứng nhận tham gia bảo hiểm tiền gửi theo hướng tổ chức bảo hiểm tiền gửi tự động cấp, thu hồi chứng nhận ngay sau khi Ngân hàng Nhà nước hoặc cơ quan có thẩm quyền cấp, thu hồi Giấy phép hoạt động của tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi.

Về công khai tham gia bảo hiểm tiền gửi, dự thảo giao Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam hướng dẫn tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi công khai thông tin tại các điểm giao dịch có nhận tiền gửi, trên trang thông tin điện tử, bằng hình thức khác.

Về phí bảo hiểm tiền gửi, để có cơ sở áp dụng cơ chế phí linh hoạt, phù hợp với thực tiễn và vẫn đảm bảo nguồn thu phí bảo hiểm tiền gửi ổn định, dự thảo Luật giao Thống đốc Ngân hàng Nhà nước quy định mức phí bảo hiểm tiền gửi, việc áp dụng phí bảo hiểm tiền gửi đồng hạng hoặc phân biệt phù hợp với đặc thù hệ thống tổ chức tín dụng Việt Nam trong từng thời kỳ.

Đối với các tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt, dự thảo Luật bổ sung quy định về tạm hoãn nộp tiền nợ phí bảo hiểm tiền gửi phát sinh trước thời điểm đặt vào kiểm soát đặc biệt. Qua đó, tạo cơ sở để tổ chức này chưa phải thực hiện ngay việc nộp phí nộp thiếu, nộp chậm và khoản tiền chậm nộp (nếu có), tổ chức tín dụng có trách nhiệm xây dựng kế hoạch hoàn trả khoản tiền được tạm hoãn nộp trong phương án cơ cấu lại.

Dự thảo Luật điều chỉnh, bổ sung các quy định mang tính nguyên tắc về cơ cấu tổ chức, quản lý nguồn vốn, chế độ tài chính, hạch toán và kế toán của tổ chức bảo hiểm tiền gửi, đảm bảo công khai, minh bạch và có đủ cơ sở pháp lý cho tổ chức bảo hiểm tiền gửi hoạt động.

Về hoạt động đầu tư của tổ chức bảo hiểm tiền gửi, dự thảo kế thừa và bổ sung các hình thức đầu tư an toàn, gồm mua bán trái phiếu, chứng chỉ tiền gửi hoặc gửi tiền tại các ngân hàng thương mại có vốn nhà nước hoặc có vốn doanh nghiệp nhà nước trên 50%.

Dự thảo quy định tổ chức bảo hiểm tiền gửi phải kiểm soát, quản lý rủi ro trong đầu tư; Thống đốc Ngân hàng Nhà nước quy định phương thức và quy trình quản lý rủi ro.

Quy định về hoạt động đầu tư của tổ chức bảo hiểm tiền gửi tương đồng với hoạt động đầu tư của bảo hiểm xã hội, ngân quỹ nhà nước quy định tại Luật Bảo hiểm xã hội, Nghị định số 24/2016/NĐ-CP quy định chế độ quản lý ngân quỹ nhà nước (đã sửa đổi, bổ sung), trong đó mở rộng danh mục đầu tư đối với một số hoạt động đầu tư ít có rủi ro (như gửi tiền tại ngân hàng thương mại có vốn nhà nước...) để tăng hiệu quả đầu tư của các quỹ này.

"Các nội dung sửa đổi, bổ sung trong dự thảo nhằm nâng cao năng lực tài chính, hiệu quả hoạt động và tính minh bạch của tổ chức bảo hiểm tiền gửi" - Thống đốc Ngân hàng Nhà nước nói. 

Hình thành các cơ chế bảo toàn vốn

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho hay, căn cứ các cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn tại Tờ trình của Chính phủ và hồ sơ dự án Luật kèm theo, Ủy ban tán thành sự cần thiết xây dựng Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi).

Bên cạnh đó, Ủy ban đề nghị quy định rõ vai trò chủ động tính phí của tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi, và vai trò kiểm tra, đối chiếu của tổ chức bảo hiểm tiền gửi trong tính phí bảo hiểm tiền gửi, cần có hướng dẫn cụ thể về phương pháp tính.

Làm rõ giá trị pháp lý của kết quả kiểm tra do tổ chức bảo hiểm tiền gửi thực hiện, đồng thời tăng cường cơ chế chia sẻ thông tin, phối hợp có hiệu quả giữa các cơ quan có liên quan trong kiểm tra, thanh tra, giám sát tổ chức tín dụng.

Phân biệt rõ các trường hợp và điều kiện tổ chức bảo hiểm tiền gửi tiếp nhận hỗ trợ từ ngân sách nhà nước; vay của tổ chức tín dụng, tổ chức khác có bảo lãnh của Chính phủ hoặc vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam; cân nhắc cách thể hiện, bảo đảm phù hợp với quy trình lập và phân bổ ngân sách nhà nước.

Cùng với đó, phân biệt rõ nhiệm vụ, quyền hạn của tổ chức bảo hiểm tiền gửi và Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam trong việc bố trí nhân sự tham gia quản lý, điều hành quỹ tín dụng nhân dân được kiểm soát đặc biệt.

Về tổ chức bảo hiểm tiền gửi (Điều 27), Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị tiếp tục hoàn thiện các quy định cụ thể, trong đó cần lưu ý một số vấn đề liên quan đến tổ chức và hoạt động của tổ chức bảo hiểm tiền gửi.

Cụ thể như: Việc đầu tư bổ sung vốn nhà nước để tăng vốn điều lệ; xác định các hoạt động đầu tư tương ứng với mục tiêu hoạt động; đánh giá hiệu quả hoạt động, xếp loại; cơ chế tiền lương, tiền thưởng đối với người lao động…

Về hoạt động đầu tư (Điều 29), đề nghị nhận diện và đánh giá đầy đủ những rủi ro có liên quan khi mở rộng hoạt động đầu tư, xây dựng phương án phòng ngừa, kiểm soát và quản lý rủi ro, phân tích và đánh giá hiệu quả sử dụng vốn khi mở rộng hoạt động đầu tư, hình thành các cơ chế bảo toàn vốn, bảo đảm thanh khoản và an toàn cho hoạt động đầu tư; việc đầu tư chỉ được thực hiện khi đã bảo đảm cân đối năng lực và khả năng dự phòng cho hoạt động bảo hiểm tiền gửi.

Đồng thời, làm rõ vai trò của Ngân hàng Nhà nước với tư cách cơ quan đại diện chủ sở hữu nhà nước đối với tổ chức bảo hiểm tiền gửi trong việc quyết định tiêu chí danh mục đầu tư, cơ cấu đầu tư cũng như kiểm soát, quản lý rủi ro liên quan đến hoạt động đầu tư; quy định trách nhiệm của các bên liên quan khi xử lý rủi ro.

Về chế độ tài chính, hạch toán kế toán và kiểm toán (Điều 30), đề nghị rà soát các quy định để bảo đảm tính thống nhất giữa dự thảo Luật với Luật Kế toán và chuẩn mực kế toán có liên quan, đồng thời, phù hợp với mô hình tổ chức và tính chất hoạt động của tổ chức bảo hiểm tiền gửi.

Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi) quy định về hoạt động bảo hiểm tiền gửi; quyền và nghĩa vụ của người được bảo hiểm tiền gửi, tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi, tổ chức bảo hiểm tiền gửi; quản lý nhà nước về bảo hiểm tiền gửi.