Hơn 120 mô hình sinh kế tạo chuyển biến mạnh mẽ trong công tác giảm nghèo ở Huế
Hơn 120 mô hình sinh kế được TP Huế triển khai trong giai đoạn 2022 - 2025 đang tạo ra những chuyển biến rõ nét trong đời sống người dân. Từ chăn nuôi, trồng trọt đến du lịch trải nghiệm và nghề thủ công, nhiều hộ nghèo, cận nghèo đã tăng thu nhập 30 - 50%, đủ điều kiện thoát nghèo, góp phần đưa tỷ lệ hộ nghèo toàn thành phố giảm còn dưới 1,2%.
Trong giai đoạn 2022 - 2025, công tác giảm nghèo của TP Huế ghi nhận những chuyển biến rõ rệt khi chính quyền thành phố chủ động xây dựng và nhân rộng nhiều mô hình sinh kế phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội từng địa bàn. Không chỉ hỗ trợ vốn và phương tiện sản xuất, Huế đặt trọng tâm vào nâng cao năng lực lao động cho người dân, hướng tới mục tiêu giảm nghèo bền vững dựa trên nội lực.
Theo UBND TP Huế, ngay từ đầu giai đoạn 2021 - 2025, thành phố xác định phải thay đổi cách tiếp cận giảm nghèo không chỉ là hỗ trợ ngắn hạn mà phải tạo ra phương thức sinh kế lâu dài, giúp hộ nghèo và cận nghèo chủ động hơn trong sản xuất. Từ định hướng này, hàng loạt mô hình giảm nghèo được triển khai đồng bộ ở nhiều phường, xã.
Người dân TP Huế được hỗ trợ con giống và hướng dẫn kỹ thuật chăn nuôi trong các mô hình giảm nghèo giai đoạn 2022 - 2025. Ảnh: Văn Nguyễn
Trong nhóm mô hình sản xuất, chăn nuôi nhỏ lẻ theo hộ gia đình tiếp tục phát huy hiệu quả ở vùng cao, đặc biệt tại A Lưới và Nam Đông (cũ). Nhiều hộ được hỗ trợ con giống, vốn vay ưu đãi, đồng thời được cán bộ chuyên môn hướng dẫn kỹ thuật. Sự kết hợp này giúp người dân an tâm mở rộng sản xuất, kiểm soát dịch bệnh tốt hơn và tăng thu nhập ổn định theo từng vụ.
Đi cùng với chăn nuôi, các mô hình trồng rau hữu cơ, trồng sen kết hợp du lịch trải nghiệm tại Phú Mậu và Hương An tạo bước chuyển mới trong tư duy làm kinh tế nông nghiệp. Người dân không chỉ bán sản phẩm mà còn tham gia dịch vụ du lịch, mở rộng đầu ra, cải thiện đáng kể thu nhập.
Một số mô hình thủ công mỹ nghệ như đan lát, may mặc tại nhà dành cho phụ nữ nghèo và người khuyết tật cũng được tổ chức linh hoạt, giúp người lao động có thể làm việc tại nhà, phù hợp điều kiện gia đình.
Mô hình hợp tác xã kiểu mới và các tổ hợp tác sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm là điểm nhấn trong giai đoạn này. Việc liên kết sản xuất, tiêu thụ theo chuỗi giá trị giúp hộ dân tránh tình trạng "được mùa mất giá", đồng thời tạo môi trường để từng hộ tham gia học hỏi, tích lũy kinh nghiệm quản trị kinh tế hộ.
Không dừng ở hỗ trợ vật chất, TP Huế đặc biệt nhấn mạnh vai trò của đào tạo nghề. Đào tạo được triển khai theo hướng linh hoạt, phù hợp với nhu cầu thị trường lao động thay vì dạy những nghề người dân khó áp dụng.
Các nghề được ưu tiên gồm kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi, chế biến thực phẩm, sửa xe máy, may công nghiệp, nấu ăn, chăm sóc sắc đẹp, vận hành máy công trình và nhóm nghề dịch vụ du lịch. Thành phố cũng chủ động phối hợp doanh nghiệp và các cơ sở đào tạo uy tín để xây dựng chương trình giảng dạy thực tiễn, cam kết tuyển dụng sau đào tạo.
Nhờ phương thức tiếp cận đa chiều, giữa năm 2025, TP Huế đã triển khai hơn 120 mô hình giảm nghèo; gần 60 mô hình trong số này đạt hiệu quả rõ nét và được nhân rộng. Các hộ nghèo, cận nghèo tham gia mô hình có mức tăng thu nhập từ 30 - 50% so với trước, nhiều hộ đủ điều kiện thoát nghèo. Tỷ lệ hộ nghèo toàn thành phố giảm xuống dưới 1,2%, đánh dấu bước tiến quan trọng trong mục tiêu giảm nghèo bền vững.
Tuy nhiên, lãnh đạo UBND TP Huế thẳng thắn nhìn nhận, công tác giảm nghèo giai đoạn 2021 - 2025 vẫn còn những hạn chế. Một số cơ chế, chính sách Trung ương hướng dẫn chương trình mục tiêu quốc gia còn chồng chéo, bất cập, gây khó cho địa phương trong việc triển khai phù hợp thực tiễn. Công tác khảo sát, lập và giao kế hoạch vốn tại một số địa bàn còn chậm, phải điều chỉnh nhiều lần, làm ảnh hưởng tiến độ giải ngân, nhất là với các dự án nhân rộng mô hình giảm nghèo và dự án hỗ trợ phát triển sản xuất.
Ở một số mô hình liên kết sản xuất, năng lực của doanh nghiệp và hợp tác xã còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu triển khai dự án theo chuỗi giá trị. Bên cạnh đó, nhiều hộ nghèo có đặc thù khó khăn như người già, người khuyết tật, hộ neo đơn hoặc người trong độ tuổi lao động phải đi làm kiếm sống hằng ngày nên không có điều kiện tham gia học nghề. Điều này dẫn đến tỷ lệ tham gia đào tạo nghề thấp, ảnh hưởng đến tính bền vững của các mô hình.
Nguồn lực đầu tư cho giảm nghèo vẫn là bài toán lớn. Ngân sách địa phương hạn chế, việc huy động nguồn lực xã hội còn khó khăn khiến một số mô hình chưa thể triển khai theo quy mô kỳ vọng. Một số hộ nghèo cũng gặp vướng mắc khi thực hiện đối ứng trong các dự án giảm nghèo, làm giảm hiệu quả lan tỏa của chính sách.
Dù vậy, TP Huế đặt ra mục tiêu rõ ràng cho chặng đường tới tiếp tục giảm nghèo theo hướng đa chiều, bao trùm, hiện đại; đảm bảo người nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn được tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản như y tế, giáo dục, nhà ở và thông tin. Thành phố phấn đấu cuối năm 2025, tỷ lệ hộ nghèo còn 1,2%; hộ cận nghèo thấp hơn mức trung bình cả nước. Đồng thời đảm bảo 100% hộ nghèo, cận nghèo, hộ thoát nghèo đủ điều kiện sẽ được vay vốn phát triển sản xuất; 100% người nghèo có nhu cầu học nghề được hỗ trợ đào tạo, tư vấn nghề nghiệp và ưu tiên giới thiệu việc làm.
Nhìn vào kết quả và những mục tiêu mới, có thể thấy hành trình giảm nghèo của Huế được xây dựng trên nền tảng kiên trì và thực chất: bám sát nhu cầu người dân, lựa chọn mô hình phù hợp, đồng thời xử lý những điểm nghẽn bằng cách thay đổi cách làm. Việc tiếp tục gắn giảm nghèo với phát triển sinh kế, đào tạo nghề và kinh tế thị trường sẽ là chìa khóa để Huế giữ vững thành quả và tạo bước tiến mới trong giai đoạn tới.
