Hành trình 20 năm vì nạn nhân chất độc da cam

Máy bay C123 của Quân đội Mỹ đang phun rải chất độc hóa học ở miền Nam Việt Nam. Ảnh tư liệu

Những khu rừng dọc đường Trường Sơn bị chất độc hóa học của Mỹ làm trơ trụi. Ảnh tư liệu

Thành lập Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam

Nhằm đáp ứng yêu cầu giải quyết hậu quả CĐHH, hàn gắn vết thương chiến tranh và đấu tranh đòi công lý cho các nạn nhân chất độc da cam (NNCĐDC), đòi hỏi phải có một tổ chức có vai trò và đủ sức đảm đương nhiệm vụ. Trong bối cảnh đó, ngày 10-1-2004, Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam (tên viết tắt tiếng Anh là VAVA) chính thức ra mắt hoạt động. (Hội được thành lập theo Quyết định số 84/2003/QĐ-BNV ngày 17-12-2003 của Bộ trưởng Bộ Nội vụ).

Thượng tướng Nguyễn Văn Rinh, Chủ tịch Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam chủ trì hội nghị Ban Thường vụ Trung ương hội.

Bà Nguyễn Thị Bình, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Phó chủ tịch nước được suy tôn làm Chủ tịch Danh dự (từ năm 2004 đến nay). Thượng tướng Đặng Vũ Hiệp, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, nguyên Phó chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam giữ chức Chủ tịch đầu tiên của Hội. Thượng tướng Nguyễn Văn Rinh, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng được bầu giữ chức Chủ tịch Hội từ tháng 12-2008 đến nay.

Gia đình chị Phạm Thị Thủy, xã Cẩm Thạch, huyện Cẩm Xuyên (Hà Tĩnh) có ba con bị di chứng chất độc da cam.

Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam là tổ chức xã hội của NNCĐDC và của các tổ chức, công dân Việt Nam tự nguyện hoạt động, đóng góp công sức, trí tuệ, tiền, vật chất, nhằm góp phần giúp đỡ NNCĐDC, khắc phục hậu quả CĐHH do Mỹ sử dụng trong chiến tranh ở Việt Nam. Hội được thành lập để tập hợp, đoàn kết hội viên, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của hội viên; giáo dục, động viên và tạo mọi điều kiện giúp đỡ NNCĐDC và gia đình vượt khó vươn lên, hòa nhập cộng đồng xã hội; vận động nguồn lực của xã hội, tổ chức, cá nhân trong nước và ngoài nước theo quy định của pháp luật để tham gia chăm sóc, giúp đỡ NNCĐDC.

Hội đại diện cho NNCĐDC trong các mối quan hệ với các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, trong đấu tranh đòi công lý cho các NNCĐDC/dioxin Việt Nam, đòi Mỹ phải có trách nhiệm tham gia khắc phục hậu quả CĐHH do họ sử dụng trong chiến tranh ở Việt Nam.

Xây dựng tổ chức hội vững mạnh

Trải qua 20 năm xây dựng và phát triển, được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam, của cấp ủy, chính quyền các cấp, của nhân dân trong nước, kiều bào ta ở nước ngoài và bạn bè quốc tế, đồng thời, với sự nỗ lực cố gắng của đội ngũ cán bộ và hội viên, Hội đã vượt qua nhiều khó khăn, hoàn thành tốt nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước giao, đạt nhiều kết quả quan trọng.

Thượng tướng Nguyễn Văn Rinh, Chủ tịch Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam chủ trì gặp mặt báo chí tuyên truyền về Đại hội V, nhiệm kỳ 2023-2028.

Thượng tướng Nguyễn Văn Rinh, Chủ tịch Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam cho biết: Từ khi thành lập đến nay, hệ thống tổ chức hội không ngừng được xây dựng, củng cố và phát triển. Đến nay, Hội có tổ chức ở Trung ương và hội thành viên ở 63/63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, hơn 610 hội cấp huyện và gần 6.630 hội cấp xã, với tổng số hơn 400.000 hội viên. Quỹ NNCĐDC/dioxin được thành lập ở Trung ương, 40/63 tỉnh, thành phố, 108 quận, huyện và quỹ tự nguyện ở gần 550 xã (phường, thị trấn).

Tổ chức hội các cấp đã quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, đặc biệt là Thông báo Kết luận số 292-TB/TW ngày 18-12-2009 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa X) về việc giải quyết hậu quả CĐHH do Mỹ tiến hành trong chiến tranh ở Việt Nam và công tác chăm sóc, giúp đỡ NNCĐDC, tổ chức và hoạt động của Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam; Chỉ thị số 43-CT/TW ngày 14-5-2015 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa XI) về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong giải quyết hậu quả CĐHH do Mỹ sử dụng trong chiến tranh ở Việt Nam”.

Thượng tướng Nguyễn Văn Rinh tặng cờ thi đua cho các tỉnh Hội đạt thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua năm 2022.

Hội thường xuyên phối hợp với cơ quan chức năng nghiên cứu, tham mưu đề xuất hoàn thiện và thực hiện tốt chính sách đối với NNCĐDC; bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của nạn nhân. Tổ chức hội các cấp thực hiện quyền giám sát, phản biện về thực hiện chính sách đối với người hoạt động kháng chiến bị nhiễm CĐHH theo quy định tại Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng, các văn bản, nghị định, thông tư hướng dẫn của các cơ quan nhà nước; phát hiện các vấn đề bất cập, vướng mắc. 

Vận động nguồn lực chăm sóc, giúp đỡ nạn nhân da cam

Vận động nguồn lực chăm sóc, giúp đỡ nạn nhân là nhiệm vụ trọng tâm thường xuyên của Hội NNCĐDC/dioxin các cấp. Các hoạt động và công tác vận động nguồn lực chăm sóc, giúp đỡ NNCĐDC, đặc biệt là trong dịp Ngày Vì NNCĐDC (10-8), Tết vì NNCĐDC, Nhắn tin từ thiện vì NNCĐDC… với cách thức tổ chức và phương pháp phù hợp, hiệu quả, nhất là tăng cường ứng dụng công nghệ mới, tạo sự lan tỏa sâu rộng trong đời sống xã hội, khơi dậy và phát huy tình cảm, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và cộng đồng. Đặc biệt, năm 2023, Hội đã tham mưu Ban Dân vận Trung ương chỉ đạo; các cấp hội phát động và thực hiện Tháng hành động vì NNCĐDC (từ ngày 1 đến 31-8) đạt kết quả tích cực.

Thượng tướng Nguyễn Văn Rinh, Chủ tịch Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam thăm và tặng quà cho NNCĐDC tỉnh Cà Mau.

Từ khi thành lập đến tháng 6-2023, toàn Hội vận động được gần 3.950 tỷ đồng (bao gồm tiền và hiện vật). Đồng chí Nguyễn Văn Khanh, Phó Chủ tịch hội-Giám đốc Quỹ NNCĐDC/dioxin Việt Nam cho biết: Từ nguồn vận động đó, các cấp hội sử dụng hiệu quả trong việc chăm sóc, giúp đỡ nạn nhân, như: Xây dựng các trung tâm bảo trợ xã hội, xông hơi giải độc; hỗ trợ xây dựng, sửa chữa nhà; tặng quà, trợ cấp khó khăn; hỗ trợ học bổng, dạy nghề, tìm việc làm, khám chữa bệnh… Công tác chăm sóc, giúp đỡ nạn nhân ngày càng hiệu quả và mang tính bền vững hơn.

Trung tướng, PGS, TS Đặng Nam Điền, Phó chủ tịch - Tổng Thư ký Trung ương Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam thăm, tặng quà NNCĐDC tỉnh Vĩnh Long.

Hội NNCĐDC các cấp xây dựng, duy trì hoạt động hiệu quả 26 trung tâm bảo trợ xã hội trong cả nước, thực hiện tốt việc xông hơi giải độc, phục hồi chức năng, nuôi dưỡng thường xuyên, hoặc bán trú; dạy nghề, tạo việc làm cho hàng chục nghìn nạn nhân. Hội đã và đang phối hợp thực hiện hơn 30 dự án hỗ trợ, giúp đỡ NNCĐDC.

Đồng chí Nguyễn Văn Khanh, Phó chủ tịch hội-Giám đốc Quỹ NNCĐDC/dioxin Việt Nam thăm, tặng quà cho NNCĐDC tỉnh Hòa Bình.

Nhiều hoạt động khoa học, các hội thảo, hội nghị và hợp tác quốc tế đã được tổ chức. Hội đã hoàn thành cơ bản quy trình xông hơi giải độc ổn định tại hơn 10 cơ sở ở trong nước. Đến nay, các cơ sở đã tổ chức xông hơi, giải độc, nâng cao sức khỏe cho hàng chục nghìn lượt người đạt kết quả tốt, không để xảy ra tai biến về y tế. Hội đã phối hợp với các cơ sở nghiên cứu và các tỉnh, thành phố tiến hành điều tra, thống kê, lập hàng chục nghìn hồ sơ nạn nhân thuộc nhiều đối tượng, nhiều thế hệ và hồ sơ gia đình nạn nhân đặc biệt khó khăn; điều tra, khảo sát, lập hồ sơ nạn nhân thế hệ thứ 3, thứ 4 ở nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước, làm cơ sở để đề xuất bổ sung, hoàn thiện chính sách đối với nạn nhân.

Đấu tranh đòi công lý cho nạn nhân da cam Việt Nam

Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam là lực lượng nòng cốt trong cuộc đấu tranh đòi công lý cho NNCĐDC, nhằm hai mục tiêu: Yêu cầu Chính phủ Mỹ phải có trách nhiệm tham gia khắc phục hậu quả CĐHH do Mỹ sử dụng ở Việt Nam và đòi các công ty hóa chất đã cung cấp CĐHH cho quân đội Mỹ sử dụng trong chiến tranh ở Việt Nam phải bồi thường thiệt hại do CĐHH gây ra cho các nạn nhân. Cuộc đấu tranh đòi công lý cho NNCĐDC/dioxin Việt Nam được thực hiện kiên trì, phù hợp với đường lối, chủ trương đối ngoại của Đảng, Nhà nước; được nhân dân trong nước và bạn bè quốc tế tích cực ủng hộ, yêu cầu Chính phủ Mỹ có trách nhiệm khắc phục hậu quả CĐDC mà họ sử dụng trong chiến tranh ở Việt Nam.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp căn dặn Đoàn NNCĐDC Việt Nam trước khi Đoàn sang Mỹ vận động cuộc đấu tranh đòi công lý (ngày 6-6-2006). Ảnh tư liệu

Cuộc đấu tranh đòi công lý cho các NNCĐDC/dioxin Việt Nam diễn ra lâu dài, gặp không ít khó khăn, nhưng thông qua đó Quốc hội và Chính phủ Mỹ đã có trách nhiệm hơn trong việc hỗ trợ Việt Nam khắc phục hậu quả CĐHH đối với môi trường và sức khỏe con người. Chính phủ Mỹ đã phối hợp với các cơ quan, tổ chức của Việt Nam hoàn thành việc tẩy độc dioxin ở sân bay Đà Nẵng, thực hiện dự án tẩy độc dioxin ở sân bay Biên Hòa và thực hiện dự án trị giá 21 triệu USD (giai đoạn 2016-2020) hỗ trợ người khuyết tật ở 6 tỉnh bị phun rải nặng CĐDC, đồng thời đang triển khai dự án trị giá 65 triệu USD, giai đoạn 2021-2025 hỗ trợ người khuyết tật, trong đó có NNCĐDC ở 8 tỉnh bị phun rải nặng CĐDC. 

Tòa án Lương tâm nhân dân Quốc tế ủng hộ NNCĐDC Việt Nam tại Pháp , ngày 15-5-2009. Ảnh tư liệu

Thượng tướng Nguyễn Văn Rinh, Chủ tịch Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam cho biết: Phát huy truyền thống “Đoàn kết - Nghĩa tình - Trách nhiệm - Vì NNCĐDC” và thành tích đạt được trong 20 năm qua, thời gian tới, các cấp Hội tiếp tục quan tâm củng cố, xây dựng tổ chức Hội vững mạnh, trước mắt, tổ chức tốt Đại hội đại biểu toàn quốc Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam lần thứ V, nhiệm kỳ 2023-2028. Tiếp tục làm tốt công tác tham mưu, tư vấn, phản biện xã hội; đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nguồn lực ở trong nước và quốc tế để chăm sóc, giúp đỡ nạn nhân. Hội tăng cường hoạt động đối ngoại nhân dân, kiên trì cuộc đấu tranh đòi công lý cho các NNCĐDC/dioxin Việt Nam bằng các phương thức, biện pháp phù hợp, theo đúng chủ trương đường lối đối ngoại của Đảng. Toàn hội phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước giao trong giai đoạn mới.

Bài và ảnh: THÀNH AN – ĐÌNH TRỌNG