Viện phí, học phí có “gánh” thêm thuế thu nhập doanh nghiệp?

Sáng 12/5, Quốc hội thảo luận ở hội trường Dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi). Việc đánh thuế thu nhập doanh nghiệp với trường học, bệnh viện công là một trong những nội dung được đại biểu Quốc hội quan tâm nêu ý kiến và tranh luận.

Tranh luận đánh thuế thu nhập doanh nghiệp với trường học, bệnh viện công

Nêu ý kiến, đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) cho hay, các đơn vị y tế, giáo dục công lập tự chủ vẫn phải chịu thuế thu nhập doanh nghiệp là không phù hợp, trong khi những đơn vị tư thục được miễn thuế.

Theo ông Cường, ở đơn vị bệnh viện, trường học, việc nộp thuế được tính trên doanh thu (2%), nên nếu thu thuế làm cho giá dịch vụ y tế, học phí tăng và người bệnh, học sinh phải chi trả thêm.

“Chúng ta đang có chủ trương miễn học phí và viện phí, thì việc thu thuế là không đồng bộ”, đại biểu đoàn Hà Nội nói. Từ đó, ông đề nghị, các hoạt động của đơn vị y tế, giáo dục công lập cần đưa vào đối tượng không chịu thuế thu nhập doanh nghiệp, trừ các đơn vị liên doanh liên kết.

Bấm nút tranh luân, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Nguyễn Vân Chi cho biết, theo cơ chế hiện hành, đơn vị sự nghiệp công lập chỉ nộp thuế với khoản kinh doanh thêm, như liên doanh, liên kết bên ngoài với mức thu 2%, còn không hề thu thuế với khoản như viện phí, học phí của các cơ sở bệnh viện, trường học công lập đang tự chủ.

Nêu lại ý kiến, đại biểu Hoàng Văn Cường cho rằng đại biểu Chi nói đúng. Nhưng theo ông, các đơn vị như trường học, bệnh viện sử dụng ngân sách thì không thu thuế, nhưng đơn vị tự chủ, không dùng ngân sách vẫn là đối tượng chịu thuế thu nhập doanh nghiệp.

Ông Cường nhấn mạnh, thực tế tất cả học phí của các trường công lập và viện phí ở bệnh viện công tự chủ đều đang thu 2% thuế, chứ không chỉ là phần thu từ hoạt động liên doanh, liên kết. Vì vậy, ông Cường đề nghị cần sửa lại quy định cho phù hợp thực tiễn.

Cứ có chữ “dịch vụ” là phải chịu thuế

Cũng ghi nhận phần giải thích của đại biểu Nguyễn Vân Chi về việc đơn vị sự nghiệp công lập chỉ phải nộp thuế với khoản kinh doanh thêm như hoạt động liên doanh liên kết bên ngoài là hợp lý, song theo đại biểu Nguyễn Lân Hiếu, thực tế cơ quan thuế hiện nay chỉ căn cứ vào chữ “dịch vụ”, nên cứ có chữ dịch vụ sẽ phải chịu thuế.

“Trong hệ thống y tế có khái niệm thu từ dịch vụ sự nghiệp công. Vì vậy, đại đa số các nguồn thu của bệnh viện công tự chủ hiện nay đều bị đánh thuế”, ông Hiếu cho hay.

Từ thực tế, đại biểu Nguyễn Lân Hiếu đề nghị bổ sung quy định, đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực y tế không phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp đối với khoản thu từ dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh chưa tính đủ các chi phí hình thành giá (chi phí nhân công, chi phí trực tiếp, chi phí khấu hao thiết bị y tế, tài sản cố định, chi phí quản lý).

Lý giải đề xuất này, ông Hiếu cho biết mức giá dịch vụ quy định đối với hoạt động theo chức năng, nhiệm vụ được Nhà nước giao mới chỉ tính 2/4 yếu tố. Vì vậy, trường hợp nguồn thu từ việc thực hiện giá dịch vụ khám chữa bệnh chưa tính đủ yếu tố chi phí, sẽ không đủ trang trải các chi phí phát sinh nên không có lợi nhuận để nộp thuế.

Hơn nữa, dịch vụ khám chữa bệnh theo mức giá do Bộ Y tế và HĐND tỉnh quy định thuộc khoản “thu từ hoạt động dịch vụ sự nghiệp công”, không phải dịch vụ “thu từ hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ”.

Giải trình sau đó, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, hiện nhiều đơn vị sự nghiệp công lập, cung cấp dịch vụ dùng ngân sách hoặc một phần ngân sách.

Theo ông, trường hợp các đơn vị sự nghiệp công lập (như y tế, giáo dục...) tự quyết giá dịch vụ theo thị trường, thì khoản thu nhập này phải tính thuế là hợp lý.

Còn với đơn vị sự nghiệp công dùng kinh phí Nhà nước, giá dịch vụ chưa tính đủ chi phí, ngân sách hỗ trợ một phần trong cơ cấu giá, theo ông Thắng, không phải hoạt động tạo ra lợi nhuận, nên có thể được hưởng ưu đãi, miễn thuế.

Do đó, tại dự thảo luật, cơ quan soạn thảo quy định miễn thuế với đơn vị sự nghiệp công lập cung cấp dịch vụ công cơ bản thiết yếu, dịch vụ công Nhà nước phải hỗ trợ để đảm bảo kinh phí hoạt động hoặc dịch vụ công tại địa bàn khó khăn. Đơn vị sự nghiệp công lập được giảm một nửa (50%) thuế thu nhập doanh nghiệp nếu cung ứng dịch vụ tại địa bàn kinh tế xã hội khó khăn.