Hà Nội quyết liệt xóa bỏ chợ cóc, chợ tạm: Cơ hội bứt phá cho bán lẻ hiện đại

Người dân mua hàng hóa tại siêu thị. Ảnh: VGP/DA

Loạt hành động quyết liệt từ Chính Phủ

Theo MBS trong báo cáo ngành bán lẻ, việc Chính phủ đưa toàn bộ thị trường bán lẻ – bao gồm cả thương mại điện tử (TMĐT) – vào khuôn khổ quản lý thống nhất sẽ mở ra một sân chơi công bằng, minh bạch. Điều này giúp gia tăng sức cạnh tranh cho các chuỗi bán lẻ hiện đại vốn đã áp dụng quy trình quản lý minh bạch và tuân thủ nghĩa vụ thuế đầy đủ từ trước.

Theo MBS, từ đầu năm 2025 đến nay, Chính phủ đã thực hiện nhiều động thái quyết liệt. Hàng loạt vụ vi phạm hàng hóa bị triệt phá, trong đó có đường dây sản xuất sữa giả với hơn 400 nhãn mác trị giá gần 500 tỷ đồng hay các sản phẩm hỗ trợ sức khỏe vi phạm quy định quảng cáo. Bên cạnh đó, quy định bắt buộc kết nối hóa đơn điện tử với các doanh nghiệp có doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm giúp minh bạch hóa giao dịch, ngăn chặn tình trạng nhập lậu, bán hàng không hóa đơn và đảm bảo quyền lợi cho nhà sản xuất lẫn người tiêu dùng.

Đáng chú ý, các sàn TMĐT hiện đã phải trực tiếp thu thuế VAT trên từng đơn hàng, qua đó tạo sự cân bằng trong cạnh tranh với kênh bán lẻ truyền thống. Song song, giai đoạn 2025–2027, nhiều văn bản pháp lý mới sẽ được ban hành, như Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân, Luật TMĐT mới hay chính sách bỏ thuế khoán đối với hộ kinh doanh bán lẻ và dịch vụ. Theo MBS, đây là cơ sở pháp lý quan trọng giúp thị trường vận hành minh bạch hơn.

Hà Nội quyết liệt xóa bỏ chợ cóc, chợ tạm

Một điểm nhấn đáng chú ý trong báo cáo của MBS là quyết định mạnh tay từ Hà Nội trong việc xóa bỏ hoàn toàn chợ cóc, chợ tạm trong năm 2025. Thành phố đã ban hành công văn 4373/UBND-KT, yêu cầu xử lý dứt điểm các tụ điểm kinh doanh tự phát, chợ không phù hợp quy hoạch cũng như các cơ sở giết mổ nhỏ lẻ.

Trong nhiều năm qua, chính quyền đã nhiều lần nỗ lực dẹp bỏ chợ cóc, chợ tạm nhưng chưa thành công, chủ yếu do người dân quen với ưu điểm “tiện – rẻ – nhanh” của loại hình này, trong khi các chợ truyền thống chưa đáp ứng được. Tuy nhiên, hiện tại tình thế đã thay đổi. Các chuỗi bán lẻ hiện đại có thể thay thế dần chợ cóc, nhờ một số lợi thế mới: giá thực phẩm sạch cạnh tranh hơn, mô hình cửa hàng nhỏ gọn – tiện lợi – đa dạng, tích hợp thêm kênh bán hàng online (website, Zalo, iMess…), nguồn gốc hàng hóa rõ ràng và đảm bảo chất lượng.

MBS nhận định, nhờ sự thay đổi này, khả năng xóa bỏ triệt để chợ cóc, chợ tạm tại Hà Nội là rất cao. Từ đó, các mô hình bán lẻ hiện đại như cửa hàng tiện lợi, chợ mini có cơ hội mở rộng thị phần, đặc biệt là những doanh nghiệp lớn với quy trình hàng hóa chuyên nghiệp và độ phủ sóng cao.

Thương mại điện tử bước vào giai đoạn thanh lọc

Ngoài yếu tố chợ truyền thống, báo cáo của MBS cũng chỉ ra rằng thương mại điện tử tại Việt Nam đang bước vào giai đoạn thanh lọc mạnh mẽ. Các sàn TMĐT liên tục điều chỉnh, tăng phí bán hàng thêm 5–10% so với cùng kỳ, nâng tổng chi phí trung bình lên mức 20–25% doanh thu, chưa kể chi phí nhân sự và văn phòng. Con số này đã tiệm cận, thậm chí vượt mức chi phí trung bình của doanh nghiệp sản xuất và bán lẻ truyền thống.

Ngoài phí bán hàng cố định, người kinh doanh trên sàn còn phải đầu tư ngân sách lớn cho quảng cáo, tiếp thị liên kết để duy trì doanh số. Song song, các sàn hiện đã trực tiếp thu VAT và thuế thu nhập cá nhân trên từng đơn hàng, đồng thời siết chặt quy định về nguồn gốc hàng hóa.

Những thay đổi này tạo áp lực không nhỏ cho các nhà bán hàng nhỏ lẻ, đặc biệt là kinh doanh hàng xách tay, hàng nhập không hóa đơn hay hàng kém chất lượng. Ngược lại, các doanh nghiệp bán lẻ chuyên nghiệp với nguồn hàng minh bạch sẽ được hưởng lợi, củng cố lợi thế cạnh tranh trong bối cảnh thị trường lọc bỏ dần những mô hình kinh doanh thiếu bền vững.

Từ những diễn biến trên, MBS đánh giá ngành bán lẻ Việt Nam đang bước vào giai đoạn “thanh lọc” toàn diện. Thị trường sẽ minh bạch và chuyên nghiệp hơn, quyền lợi của người tiêu dùng được đảm bảo nhờ nguồn hàng rõ ràng, chất lượng, đồng thời tạo điều kiện cho các chuỗi bán lẻ hiện đại mở rộng quy mô.

Ngược lại, các mô hình kinh doanh nhỏ lẻ tự phát, thiếu minh bạch sẽ phải đối diện với nhiều thách thức. Đây chính là thời điểm để thị trường bán lẻ Việt Nam bước sang một giai đoạn phát triển mới – công bằng, minh bạch và bền vững hơn.