Việt Nam cam kết phát triển đại dương xanh, bền vững tại UNOC 2022

Hội nghị cấp cao của Liên hợp quốc về bảo tồn và sử dụng bền vững đại dương, biển và nguồn lợi biển với sự tham gia của gần 20 nguyên thủ quốc gia, gần 100 bộ trưởng ngoại giao, môi trường, tài nguyên, cùng hàng nghìn đại diện các tổ chức quốc tế, các tổ chức phi chính phủ và các bên liên quan diễn ra từ ngày 27/6-1/7/2022 tại thủ đô Lisbon, Bồ Đào Nha. Tại đây, Việt Nam đã khẳng định cam kết chung tay cùng thế giới phát triển đại dương xanh, bền vững.

Với sự đồng chủ trì của Tổng thống Bồ Đào Nha và Kenya, hội nghị tập trung thảo luận các vấn đề cấp bách liên quan biển và đại dương theo chủ đề “Nhân rộng các hành động đại dương dựa trên khoa học và đổi mới nhằm thực hiện Mục tiêu Phát triển Bền vững 14 (SDG 14): kinh nghiệm, đối tác và giải pháp.”

Tại hội nghị, Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đề xuất bốn kiến nghị giúp khắc phục tình trạng khẩn cấp của đại dương hiện nay bao gồm đầu tư vào kinh tế bền vững; sử dụng đại dương là mô hình quản lý các vấn đề toàn cầu; bảo vệ đại dương và những người sống phụ thuộc vào đại dương; và đầu tư vào các hệ thống cảnh báo sớm để bảo vệ các cộng đồng ven biển.

Các nước khẳng định đại dương có vai trò quan trọng đối với hoà bình và an ninh, sức khỏe, môi trường và phát triển bền vững, sự thịnh vượng của các quốc gia. Những thách thức xuyên biên giới và không một quốc gia riêng lẻ nào có thể tự mình giải quyết được và trở nên trầm trọng hơn bởi ảnh hưởng của đại dịch COVID-19.

Nhiều nước kêu gọi thúc đẩy hợp tác quốc tế, nghiên cứu khoa học biển, và xây dựng nền kinh tế xanh bền vững để giảm thiểu, giải quyết các thách thức này.

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Ngoại giao Phạm Quang Hiệu khẳng định qua 40 năm kể từ khi ra đời, Công ước Luật biển - “Hiến pháp của đại dương” đã đóng vai trò quan trọng không thể thay thế được trong quản trị biển và đại dương, giúp làm rõ hơn quy chế các vùng biển theo Công ước là cơ sở để các quốc gia thực hiện chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán của mình, trong đó có việc bảo tồn và sử dụng bền vững các nguồn tài nguyên biển.

Đoàn Việt Nam nhấn mạnh việc thực thi đầy đủ và hiệu quả Công ước Luật biển, khuôn khổ pháp lý toàn diện cho mọi hoạt động trên biển, là điều kiện tiên quyết để đảm bảo hòa bình, an ninh và thịnh vượng, thực hiện SDG 14.

Việt Nam ủng hộ việc đàm phán xây dựng những khuôn khổ pháp lý mới phù hợp với Công ước Luật biển, trong đó có văn kiện về đa dạng sinh học ngoài vùng tài phán quốc gia và thỏa thuận toàn cầu về rác thải nhựa đại dương.

Thứ trưởng Phạm Quang Hiệu cũng nhấn mạnh các nỗ lực của Việt Nam thời gian qua chung tay cùng cộng đồng quốc tế ứng phó với các vấn đề biển.

Tại phiên thảo luận về bảo tồn và sử dụng bền vững đại dương, Đại sứ Đặng Hoàng Giang, Trưởng Phái đoàn đại diện Thường trực Việt Nam tại Liên hợp quốc, khẳng định trong những năm gần đây, Việt Nam đã nỗ lực cùng cộng đồng quốc tế triển khai các biện pháp cụ thể nhằm triển khai SDG 14, trong đó có việc thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế biển bền vững Việt Nam đến năm 2030.

Nhiều vấn đề biển, đại dương cấp bách đã được quan tâm thoả đáng và thúc đẩy xử lý, trong đó có rác thải nhựa đại dương, phát triển nghề cá bền vững, đấu tranh chống đánh cá bất hợp pháp. Bảo vệ hệ sinh thái biển, khoa học biển ngày càng được coi trọng, trong đó việc triển khai các khu bảo tồn biển. Đặc biệt, cam kết đưa lượng phát thải khí carbon đạt mức bằng 0 (net-zero) được Thủ tướng Phạm Minh Chính đưa ra tại Hội nghị COP26 đang được triển khai mạnh mẽ.

Việt Nam cho rằng để ứng phó với các thách thức biển, cần thúc đẩy việc thực hiện các công ước quốc tế, tận dụng các phát triển khoa học, công nghệ, triển khai các nghiên cứu mới, như việc Việt Nam phối hợp cùng Ủy ban Hải dương học quốc tế (IOC) và một số đối tác nghiên cứu về chủ đề tác động của ô nhiễm môi trường đối với an ninh lương thực biển.

Đoàn Việt Nam cũng kêu gọi tăng cường hợp tác quốc tế, chuyển giao công nghệ, chia sẻ chuyên môn, nhất là cho các nước đang phát triển, tăng cường hàm lượng khoa học trong hoạch định và triển khai chính sách biển.

Hội nghị UNOC là một trong những hội nghị cấp cao quan trọng của Liên hợp quốc về phát triển liên quan đến biển và đại dương, nhằm kiểm điểm và đánh giá quá trình 5 năm thực hiện SDG 14 kể từ Hội nghị UNOC lần thứ nhất năm 2017 và xác định các biện pháp và chương trình hành động cụ thể tiếp theo để đạt được các mục tiêu của SDG 14. Hàng trăm hội nghị chuyên đề và sự kiện bên lề diễn ra sôi nổi trong thời gian Hội nghị.