Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam tổ chức Ngày Toán học quốc tế 2025

Sự kiện được tổ chức nhằm lan tỏa những kiến thức Toán học tới đại chúng và là cầu nối giữa những ngành khoa học lý thuyết với nghệ thuật và cuộc sống.

Tại sự kiện, các đại biểu đã lắng nghe 2 bài giảng của GS Trần Văn Tấn, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội về chủ đề “Toán học và nghệ thuật lát gạch đá hoa” và PGS Nguyễn Hoàng Hải, Đại học Quốc gia Hà Nội về chủ đề “Vai trò của toán học trong sáng tạo và tiếp cận chân lý”.

GS Trần Văn Tấn, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội giảng bài tại sự kiện.

Theo GS Trần Văn Tấn, trong cuộc sống thường ngày, khi tham quan một số tranh, quảng trường, tường, lâu đài, mộ cổ… chúng ta có thể bắt gặp những kiểu lát gạch, khảm, trang trí nghệ thuật đẹp mắt và thú vị. 

Khi lát mặt sàn phẳng bởi những viên gạch bằng nhau, người thợ cần lần lượt đặt những viên gạch theo một quy tắc nào đó để đảm bảo rằng mặt sàn được lát kín mà không cần cắt gạch. Bài giảng dùng toán học để diễn đạt việc lát của người thợ và sự tác động nghệ thuật của quy tắc lát, cụ thể: Thể hiện toán học của gạch bằng nhau, gạch một mặt, gạch hai mặt; biểu diễn toán học của việc đặt lát từng viên gạch; thể hiện toán học của quy tắc lát; tác động nghệ thuật của quy luật hình ảnh; những cách lát đã có trong thực tế và theo phân loại toán học…

Quang cảnh sự kiện.

Về bài giảng “Vai trò của toán học trong sáng tạo và tiếp cận chân lý” nêu vai trò quan trọng của toán học trong việc tiếp cận những vấn đề tưởng chừng chỉ thuộc về triết học và khoa học viễn tưởng. Toán học có thể là chìa khóa để trả lời những câu hỏi như “màu đỏ mà tôi thấy có giống với màu đỏ mà bạn thấy?” hay “máy móc có thể có trực giác?”.

PGS Nguyễn Hoàng Hải, Đại học Quốc gia Hà Nội giảng bài tại sự kiện.

Bài giảng tập trung vào giải mã trải nghiệm màu sắc. Trải nghiệm về màu sắc là một ví dụ điển hình của qualia (một khái niệm triết học dùng để mô tả những trải nghiệm chủ quan mà chỉ bạn mới có thể cảm nhận và hiểu được). Bài giảng cũng nói về trực giác của AlphaFold2. Trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, AlphaFold2 là một hệ thống có khả năng dự đoán cấu trúc protein với độ chính xác đáng kinh ngạc. AlphaFold2 học các quy luật ẩn giấu trong dữ liệu và đưa ra dự đoán chính xác, tương tự như cách trực giác con người giúp ta đưa ra quyết định nhanh chóng dựa trên kinh nghiệm.

Tin, ảnh: LA DUY