Lâm Đồng: Đề xuất những giải pháp vận hành hiệu quả chính quyền địa phương 2 cấp

Ông Nguyễn Văn Lương, Hiệu trưởng Trường Cán bộ Thanh tra và ông Ngô Kiểm, Chánh Thanh tra tỉnh Lâm Đồng chủ trì hội thảo. Ảnh: Vũ Linh

Tham dự buổi hội thảo, về phía Thanh tra Chính phủ có ông Nguyễn Văn Lương, Hiệu trưởng Trường Cán bộ Thanh tra; ông Nguyễn Hồng Điệp, Trưởng ban Tiếp công dân Trung ương. Về phía tỉnh Lâm Đồng có ông Ngô Kiểm, Chánh Thanh tra tỉnh cùng lãnh đạo Thanh tra Thành phố Hồ Chí Minh và tỉnh Khánh Hòa và đại diện các sở, ngành, địa phương trong tỉnh; các nhà khoa học, chuyên gia, cán bộ trực tiếp làm công tác thanh tra, tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo.

Ngành Thanh tra và những nỗ lực góp phần thực hiện hiệu quả chính quyền địa phương 2 cấp

Thực hiện chủ trương của Đảng về đổi mới, sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, xây dựng hệ thống chính trị "tinh - gọn - mạnh - hiệu năng - hiệu lực - hiệu quả" nhằm đáp ứng yêu cầu quản trị địa phương trong kỷ nguyên mới của đất nước, của dân tộc, việc sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp thời gian qua đã và đang được khẩn trương triển khai thực hiện và vận hành.

Theo Nghị quyết 268/NQ-CP ngày 31/8/2025 của Chính phủ, việc triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp trong thời gian qua đã đạt nhiều kết quả quan trọng, tạo bước chuyển rõ nét trong tổ chức và vận hành bộ máy hành chính Nhà nước. Nghị quyết cũng ghi nhận, việc sắp xếp và vận hành chính quyền địa phương 2 cấp được sự đồng thuận chung của cả nước, sự ủng hộ của Nhân dân, sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị và cơ bản đang đi vào ổn định, đúng hướng, trúng, đúng với nguyện vọng của Nhân dân, giải quyết khó khăn, vướng mắc đã tồn tại nhiều năm qua.

Chính phủ đã ban hành nhiều nghị định, nghị quyết quy phạm pháp luật cùng nhiều văn bản hướng dẫn, tập trung vào các lĩnh vực then chốt như quốc phòng, thanh tra, môi trường, tài chính, giáo dục, khoa học, công nghệ, tổ chức bộ máy, chế độ công vụ... tạo hành lang pháp lý đầy đủ, đồng bộ cho mô hình mới.

Về tổ chức bộ máy, các địa phương đã cơ bản hoàn thành việc sắp xếp, kiện toàn, cơ sở vật chất, phương tiện phục vụ nhiệm vụ được rà soát, bổ sung; nhiều xã, phường được trang bị thêm trụ sở, phương tiện làm việc, đáp ứng yêu cầu quản lý, điều hành tại cơ sở.

Theo Hiệu trưởng Trường Cán bộ Thanh tra Nguyễn Văn Lương, trong bối cảnh đó, với chức năng quản lý Nhà nước về công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, Thanh tra Chính phủ đã chủ trì xây dựng, trình Quốc hội thông qua Luật Thanh tra; trình Chính phủ ban hành Nghị định 216/2025NĐ-CP ngày 5/8/2025 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thanh tra; Nghị định 217/2025/NĐ-CP ngày 5/8/2025 về hoạt động kiểm tra chuyên ngành; Nghị định 141/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025 quy định phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp trong lĩnh vực quản lý Nhà nước của Thanh tra Chính phủ.

Trên cơ sở đó, Tổng Thanh tra Chính phủ đã ban hành Thông tư số 02/2025/TT-TTCP ngày 25/6/2025 hướng dẫn thực hiện một số quy định liên quan, nhất là trong công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, Thông tư số 03/2025/TT-TTCP ngày 30/7/2025 hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của thanh tra tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Thực tế, Thanh tra Chính phủ cũng đang xây dựng dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo, Luật Tiếp công dân và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng; tiếp tục xây dựng đề án tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh tra để đáp ứng yêu cầu công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trong giai đoạn mới.

Để tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ bảo đảm tổ chức bộ máy của đơn vị hành chính 2 cấp hoạt động ổn định, thông suốt, phục vụ người dân và doanh nghiệp ngày càng tốt hơn trên các lĩnh vực quản lý Nhà nước của ngành Thanh tra, Thanh tra Chính phủ đã và đang đẩy mạnh rà soát, phát hiện và kiến nghị sửa đổi những quy định bất cập; đồng thời, nâng cao chất lượng công tác xây dựng pháp luật, bảo đảm tính đồng bộ, khả thi và kịp thời.

Qua hơn 2 tháng vận hành, chính quyền địa phương 2 cấp đã hoạt động cơ bản thông suốt, liên tục, nhiều kết quả bước đầu hết sức tích cực. Tuy nhiên, vẫn còn có những khó khăn, vướng mắc nhất định liên quan đến đất đai, thủ tục hành chính… Việc nhìn lại chặng đường hơn 2 tháng thực hiện "cuộc cách mạng về sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị" và "sắp xếp lại giang sơn" để đánh giá những kết quả tốt đẹp ban đầu, đồng thời làm rõ các khó khăn, vướng mắc, từ đó đề xuất các giải pháp khả thi, kịp thời để hệ thống hành chính hoạt động thông suốt, liên tục, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả là cần thiết và có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc.

Không nằm ngoài mục đích đó, trên cơ sở những khó khăn, vướng mắc từ thực tiễn thực hiện chức năng quản lý Nhà nước của ngành Thanh tra trên các lĩnh vực trong bối cảnh vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, Hiệu trưởng Trường Cán bộ Thanh tra Nguyễn Văn Lương hy vọng, các ý kiến đại biểu, tham luận tại hội thảo sẽ trao đổi, thảo luận để đề xuất những giải pháp đảm bảo phục vụ chính quyền địa phương 2 cấp sẽ vận hành hiệu quả, mục tiêu cao nhất là phục vụ Nhân dân ngày càng tốt hơn, góp phần xây dựng đất nước cường thịnh, phát triển trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên sâu - Giải pháp không thể bỏ qua

Để khắc phục khó khăn, thách thức trong quá trình vận hành chính quyền 2 cấp, tại hội thảo khoa học, lãnh đạo Thanh tra tỉnh Lâm Đồng đề xuất giải pháp trọng tâm hàng đầu là “Thanh tra Chính phủ tiếp tục quan tâm đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng nghiệp vụ cho công chức ngành Thanh tra, trong đó chú trọng đào tạo về các lĩnh vực đặc thù như quản lý tài chính, đất đai nông nghiệp, phòng chống tham nhũng”.

Trong khi đó, đại diện Ban Tiếp công dân tỉnh Lâm Đồng kiến nghị, Thanh tra Chính phủ sớm rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định để trình Quốc hội, Chính phủ, các cơ quan có thẩm quyền sớm sửa đổi, bổ sung các luật liên quan đến khiếu nại, tố cáo, tiếp công dân; quy định rõ ràng hơn về thẩm quyền, trình tự, thời hạn giải quyết. Trong đó cần quy định rõ cụ thể về quyền, nghĩa của công dân phải gửi đơn đúng cơ quan có thẩm quyền giải quyết; trường hợp công dân gửi không đúng thì không xem xét xử lý và người xử lý đơn được phép lưu đơn; quy định xử lý những trường hợp cố tình tố cáo sai sự thật.

Đi kèm với đó, cần có giải pháp tăng cường nguồn lực cho địa phương bằng việc có cơ chế bố trí đủ biên chế (nhất là ở cấp xã), quan tâm chế độ, chính sách cho cán bộ làm công tác này; tổ chức bồi dưỡng chuyên sâu về nghiệp vụ, kỹ năng tiếp dân, đối thoại, hòa giải.

Đồng tình với nhóm giải pháp về tăng cường nguồn lực, lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng cho rằng cần tổ chức các lớp tập huấn, đào tạo chuyên sâu; quan tâm hướng dẫn về nghiệp vụ tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phản ánh, kiến nghị và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực cho đội ngũ công chức, viên chức thuộc Sở...

Từ góc nhìn của cấp cơ sở, đại diện UBND phường Lâm Viên - Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng đề xuất: “UBND tỉnh tăng cường tổ chức tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo cho công chức tại cơ sở; đầu tư cơ sở vật chất, ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý đơn thư và phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Đối với UBND các phường: vVận dụng tốt công tác dân vận, tích cực vận động, đối thoại với công dân. Đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức các cơ quan, đơn vị trong giải quyết đơn thư; người đứng đầu chịu trách nhiệm nếu giải quyết chậm hoặc chưa thỏa đáng. Tiếp tục đổi mới công tác tiếp dân theo phương châm “Trọng dân, gần dân, hiểu dân, học dân, có trách nhiệm với dân”; phát huy giám sát của Mặt trận Tổ quốc, đoàn thể; công khai, minh bạch quản lý xây dựng, đất đai, ngân sách; thực hiện nghiêm cơ chế xin lỗi dân khi giải quyết chậm”…

Tổng hợp các nhóm giải pháp cũng như đề xuất, kiến nghị của Thanh tra tỉnh, các sở ngành và UBND cấp xã, thì để tháo gỡ khó khăn, thách thức trong vận hành chính quyền địa phương 2 cấp thì chất lượng “đầu vào” của cán bộ, công chức rất quan trọng. Đặc biệt đối với cán bộ làm công tác tiếp công dân, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực thì lại càng cần được chú trọng hơn.