Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV: Nỗ lực hoàn thành mục tiêu Nghị quyết Đại hội XIII đề ra

Các đại biểu Quốc hội cho rằng, năm 2021 là năm đối diện với nhiều khó khăn, thách thức chưa từng có, dịch COVID-19 bùng phát trên toàn quốc, diễn biến nhanh, phức tạp, ảnh hưởng nặng nề đến sản xuất kinh doanh và mọi mặt đời sống kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Quốc hội, Chính phủ đã có những quyết sách đúng đắn, kịp thời, huy động được sức mạnh của cả hệ thống chính trị, sự ủng hộ của nhân dân, doanh nghiệp và hỗ trợ của cộng đồng quốc tế cùng với sự chuyển hướng từ chiến lược "phòng, chống dịch COVID-19" sang "thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát có hiệu quả dịch COVID-19", kinh tế - xã hội có nhiều khởi sắc. GDP quý IV tăng 5,22%, cả năm đạt 2,58%, nhờ đó, đã hoàn thành ở mức cao nhất các mục tiêu, nhiệm vụ đề ra. Dịch bệnh được kiểm soát hiệu quả; 7/12 chỉ tiêu kinh tế - xã hội đạt và vượt kế hoạch. Kinh tế vĩ mô ổn định, CPI bình quân cả năm chỉ tăng 1,84%, mặt bằng lãi suất giảm, tín dụng tăng trưởng, an sinh xã hội, hỗ trợ người dân, người lao động, người sử dụng lao động được triển khai tích cực, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân, ổn định xã hội.

Đồng tình cao với Báo cáo của Chính phủ, phát biểu thảo luận tổ, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, trước tình hình thế giới và khu vực diễn biến phức tạp nhưng với sự lãnh đạo của Đảng, sự điều hành, quản lý của Nhà nước, Chính phủ, chúng ta đã đạt thành công quan trọng bước đầu.

Các chỉ số nền kinh tế 5 tháng của năm 2022 là đáng mừng về tăng trưởng, thu ngân sách, xuất nhập khẩu, nông nghiệp... Chiến lược tiêm vaccine của Việt Nam thuộc nhóm đầu thế giới, thực hiện quyết liệt, được thế giới ghi nhận. Đặc biệt, thành công tại SEA Games 31 rất vang dội, được tổ chức tốt với thành tích cao, ứng xử văn hóa, để lại ấn tượng trong lòng bạn bè quốc tế... Những thành quả đạt được rất đáng trân trọng.

Tuy nhiên, Chủ tịch nước chỉ rõ, đây mới chỉ là kết quả bước đầu nên không được chủ quan, thỏa mãn. Khó khăn của người dân và doanh nghiệp là không thể bàn cãi do tác động của đại dịch trong thời gian dài; tiết kiệm của người dân, tích lũy của doanh nghiệp cũng như các quỹ của Nhà nước đều tiêu hao gần hết trong đợt dịch vừa qua.

Chủ tịch nước lưu ý đến những thách thức mà nền kinh tế phải đối mặt trong thời gian tới. Đó là dấu hiệu lạm phát khi nền kinh tế Việt Nam có độ mở rất cao; giá cả năng lượng toàn cầu chu kỳ này tiếp tục thâm nhập sâu vào nền kinh tế. Các yếu tố đầu vào sản xuất tăng, kéo theo nền kinh tế rơi vào tình trạng khó khăn chung. Bên cạnh đó, thị trường chứng khoán là kênh huy động vốn quan trọng thì thời gian gần đây "bốc hơi" hàng tỷ USD. Do đó, cần biện pháp, phương thức hỗ trợ thị trường chứng khoán tốt hơn nữa nhằm ổn định kênh này, để dòng vốn đến với doanh nghiệp.

Chủ tịch nước đề nghị, gói kích thích kinh tế, đầu tư công phải được thúc đẩy tốt hơn, đi vào cuộc sống để kịp thời hỗ trợ người dân, doanh nghiệp như chủ trương của Đảng, Nhà nước. Các vấn đề xã hội khác cũng cần đặc biệt quan tâm, nhất là về giáo dục, tình trạng xâm hại, bạo hành trẻ em, đuối nước, bạo lực học đường...

Chủ tịch nước nhấn mạnh, Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đặt ra các mục tiêu cụ thể đến năm 2025, 2030 và 2045 đòi hỏi phải tăng trưởng cao liên tục. Do đó, cần có biện pháp thúc đẩy mạnh mẽ, đồng bộ, quyết liệt, nếu không rất khó đạt mục tiêu như Nghị quyết đã nêu.

Cho ý kiến tại phiên họp tổ sáng 25/5, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ chỉ rõ, Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế 5 năm đạt 6,5 - 7%. Năm 2022, Quốc hội đặt mục tiêu tăng trưởng từ 6-6,5%, cộng thêm 2% từ thực hiện gói chính sách theo Nghị quyết số 43/2022/QH15 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội thì mục tiêu tăng trưởng cả năm sẽ là 8-8,5%. Tuy nhiên, tăng trưởng kinh tế của năm 2021 theo báo cáo chính thức của Chính phủ chỉ đạt 2,58% (so với 2,91% đã báo cáo). Do đó, vấn đề quan trọng nhất bây giờ, theo Chủ tịch Quốc hội, là làm thế nào để đạt được tốc độ tăng trưởng kinh tế năm 2022 từ 8-8,5% và đạt mục tiêu 5 năm như Nghị quyết Đại hội Đảng XIII đã đề ra. Đây là thách thức rất lớn.

Ngoài ra, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, chi ngân sách rất khó khăn, khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế rất thấp. Đầu tư công cả năm 2021 đạt hơn 70%, riêng vốn ODA chỉ đạt 32,85%. Đáng chú ý, Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế có trị giá khoảng 340.000 tỷ đồng nhưng đến nay chưa phân bổ được đồng nào, trong khi gói này chỉ có giá trị trong năm nay và năm 2023…

Đề cập đến việc mua thuốc và trang thiết bị y tế phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19, Chủ tịch Quốc hội cho biết, Chính phủ và Quốc hội đã đồng ý cho mua theo cơ chế đặc thù, đặc cách, đặc biệt, thế nhưng lại xuất hiện tình trạng: Một số nơi không dám mua, trong khi có nơi lại mua sai… Tình trạng này diễn ra ở cả việc mua thuốc thông thường.

Nhấn mạnh trong giai đoạn phục hồi và phát triển kinh tế mà "có tiền không tiêu được", nhất là trong lĩnh vực y tế, giáo dục…, còn "thể chế thì không vướng gì nữa cả", Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần làm rõ nguyên nhân của tình trạng này. "Tới đây phải tính toán lại, làm rõ. Cần có giải pháp mới cho những vấn đề đã cũ - tức là những vấn đề còn kéo dài, căn bệnh trầm kha?", Chủ tịch Quốc hội lưu ý.

Đại biểu Nguyễn Ngọc Bảo (Bắc Ninh) đánh giá, 5/12 chỉ tiêu kinh tế - xã hội quan trọng không đạt mục tiêu, phản ánh chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế. Các chỉ tiêu không đạt có thể do ảnh hưởng diễn biến phức tạp của dịch bệnh. Tuy nhiên, so với khu vực và trên thế giới, nhiều quốc gia đã thoát khỏi cú sốc của COVID-19, tăng trưởng bứt phá như Trung Quốc, Singapore, Philippines... Trong bối cảnh đó, Việt Nam cần có chính sách mở cửa nhất quán để không bỏ lỡ cơ hội và cần các giải pháp đột phá hơn để phục hồi mạnh mẽ, bắt nhịp tăng trưởng.

Bên cạnh đó, chỉ tiêu GDP bình quân đầu người không đạt, chưa đảm bảo mục tiêu phát triển bền vững như mong đợi, cho thấy mục tiêu 5 năm là 4.700 - 5.000 USD ngày càng khó khăn hơn. Tỷ trọng đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp vào tăng trưởng ước đạt khoảng 37,13%, thấp hơn so với mục tiêu khoảng 44 - 47%; thấp hơn so với giai đoạn trước là 45,72%; tốc độ tăng năng suất lao động xã hội chỉ đạt 4,71%, thấp hơn mục tiêu đề ra (4,8%)... Đây là những chỉ tiêu rất quan trọng phản ánh động lực tăng trưởng của nền kinh tế, kết quả cho thấy tăng trưởng của Việt Nam còn phụ thuộc nhiều vào đầu tư, sự đổi mới công nghệ, đầu tư trang thiết bị, nâng cao giá trị gia tăng, hiệu quả sản xuất kinh doanh chưa cao.

Đại biểu Nguyễn Ngọc Bảo cũng cho rằng, cần can thiệp chính sách có mục tiêu để loại bỏ tác động của giá cả tăng đối với người dân; đặc biệt là nhóm dễ bị tổn thương, kiểm soát tốt chuỗi cung ứng vật liệu sản xuất để vừa giảm áp lực lạm phát, vừa giúp giảm chi phí trong kinh doanh, hỗ trợ doanh nghiệp, tháo gỡ khó khăn về logistics...