Bộ Công Thương thúc đẩy 3 trụ cột, tạo động lực phát triển bền vững

Ngày 03/12, tại Hà Nội, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương tổ chức Diễn đàn Chuyển đổi số ngành Công Thương năm 2025 với chủ đề “Chuyển đổi kép: số hóa chuỗi cung ứng - xanh hóa tăng trưởng”.

Tại phiên toàn thể diễn ra vào buổi sáng, các đại biểu đã trình bày các tham luận, trao đổi sâu về những giải pháp thúc đẩy Chính phủ số, phát triển kinh tế số trong sản xuất thông minh, năng lượng và thương mại điện tử. 

Ba trụ cột chuyển đổi số được đẩy mạnh

Báo cáo tại diễn đàn về “Định hướng chuyển đổi số ngành Công Thương năm 2026”, ông Hoàng Ninh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương khẳng định, chuyển đổi số tiếp tục được xác định là nhiệm vụ chiến lược, gắn chặt với chuyển đổi xanh và phát triển bền vững; là động lực quan trọng thúc đẩy tái cơ cấu toàn diện ngành Công Thương đến năm 2030.

Ba trụ cột Chính phủ số - Kinh tế số - Xã hội số sẽ tiếp tục được triển khai nhất quán nhằm bảo đảm hiệu quả thực thi và mở rộng tác động của chuyển đổi số trên phạm vi toàn ngành.

Phó Cục trưởng Hoàng Ninh cho biết, thời gian qua ngành Công Thương đã đạt nhiều kết quả đáng ghi nhận trong triển khai Chính phủ số, thể hiện qua 224 dịch vụ công trực tuyến toàn trình, tỷ lệ số hóa hồ sơ đạt 95,52%, hơn 691 nghìn bộ hồ sơ trao đổi qua Cơ chế một cửa ASEAN trong năm 2024 và trên 52.500 doanh nghiệp được phục vụ qua hệ thống. 

“Bộ tiếp tục đứng đầu cả nước về mức độ hài lòng đối với dịch vụ công trực tuyến với điểm số tuyệt đối 18/18, tỷ lệ hài lòng đạt 100% với xử lý phản ánh - kiến nghị và 97,54% đối với tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính, những kết quả này là minh chứng cho cách tiếp cận “lấy người dùng làm trung tâm” mà còn tạo lập nền tảng dữ liệu quan trọng cho quá trình chuyển đổi số toàn ngành" - Phó Cục trưởng Hoàng Ninh nêu.

Trong việc phát triển kinh tế số, ngành Công Thương đã tập trung vào ba lĩnh vực trọng điểm, bao gồm: thương mại điện tử; công nghiệp sản xuất thông minh; năng lượng thông minh. 

Lĩnh vực thương mại điện tử tiếp tục là động lực chính của nền kinh tế số ngành Công Thương với quy mô B2C đạt 25 tỷ USD, tương đương 10% tổng mức bán lẻ hàng hóa, dịch vụ tiêu dùng trong cả nước. Trong năm 2024, Bộ đã tiếp tục đẩy mạnh liên kết vùng, thúc đẩy chuyển đổi số hệ thống chợ truyền thống và các cửa hàng nhằm hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm Việt Nam trên nền tảng số, tăng cường quản lý gian lận thương mại điện tử thông qua việc chuẩn hóa dữ liệu. 

Về thể chế, Bộ Công Thương đang xây dựng Luật Thương mại điện tử và đã ban hành Kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2026 - 2030 theo Quyết định 1658 của Bộ trưởng Bộ Công Thương; góp phần tạo lập môi trường kinh doanh minh bạch, thuận lợi và mở rộng không gian thị trường số cho doanh nghiệp nhỏ, hợp tác xã, hộ kinh doanh tại các địa phương.

Trong công nghiệp và sản xuất thông minh, chuyển đổi số được thúc đẩy mạnh mẽ với tự động hóa, IoT, robot, phân tích dữ liệu và mô hình nhà máy thông minh. Nhiều chỉ số tăng trưởng cho thấy sự chuyển biến mạnh mẽ như chỉ số phát triển công nghiệp IIP năm 2024 tăng 8,4%, mức cao nhất trong năm năm trở lại đây.

Khoảng 90% doanh nghiệp chế biến, chế tạo đã triển khai một phần chuyển đổi số, chủ yếu thông qua các giải pháp như QR code, AI và các cảm biến tự động. Đáng chú ý, 25% doanh nghiệp ứng dụng robot và cảm biến trong lắp ráp, đóng gói và giám sát chất lượng sản phẩm, hàng hóa; khoảng 10 - 12% doanh nghiệp đã đạt mức nhà máy thông minh 3.0.

Trong lĩnh vực năng lượng thông minh, ngành đã tập trung triển khai dịch vụ công toàn trình đối với các thủ tục điện và năng lượng, tích hợp cơ sở dữ liệu quốc gia và VNeID; xây dựng cơ sở dữ liệu năng lượng tái tạo và dữ liệu vận hành nhà máy điện theo thời gian thực; áp dụng đo đếm thông minh, trí tuệ nhân tạo trong dự báo phụ tải; phát triển hệ thống quản lý năng lượng tại doanh nghiệp và các khu công nghiệp; tối ưu vận hành hệ thống điện song song với mở rộng điện gió, điện mặt trời, hydro xanh và các mô hình lưu trữ năng lượng.

Năm 2025, kinh tế số tiếp tục ghi nhận những dấu ấn tích cực. Quy mô kinh tế số Việt Nam dự kiến đạt 39 tỷ USD và nền kinh tế số tăng trưởng nhanh thứ hai trong khu vực Đông Nam Á. Thương mại điện tử chiếm khoảng hai phần ba quy mô kinh tế số Việt Nam.

Hiện nay có hơn 40 doanh nghiệp khởi nghiệp về AI, thu hút 123 triệu USD vốn đầu tư từ tư nhân và dẫn đầu Đông Nam Á về mức độ sẵn sàng áp dụng AI với 81% người dùng tương tác hằng ngày và 96% tin tưởng vào các tác nhân AI.

Từ tốc độ sang chiều sâu

Về định hướng và nhiệm vụ trọng tâm trong năm 2026, Phó Cục trưởng Hoàng Ninh thông tin, trên nền tảng các kết quả đạt được, ngành Công Thương xác định đây sẽ là năm tạo lập một số đột phá chiến lược, gồm: chuẩn hóa dữ liệu thương mại điện tử quốc gia, triển khai đồng bộ mô hình nhà máy thông minh thế hệ mới và mở rộng đo đếm, quản lý năng lượng thông minh trên phạm vi toàn quốc. Đây là ba động lực quan trọng trong chuyển đổi số ngành bước sang giai đoạn phát triển ở tầm cao hơn.

Trong lĩnh vực thương mại điện tử, ngành đạt mục tiêu duy trì tăng trưởng hai con số, tăng cường quản lý hoạt động thương mại điện tử xuyên biên giới, chuẩn hóa dữ liệu thương mại điện tử để nâng cao minh bạch và hiệu quả quản lý.

"Logistics phát thải thấp sẽ được thúc đẩy mạnh mẽ, đi đôi với phát triển thương mại qua các phương thức mới như livestream bán hàng, những mạng xã hội thế hệ mới bảo đảm an toàn và quyền lợi người tiêu dùng”, Phó Cục trưởng Hoàng Ninh nêu rõ.

Trong công nghiệp, ngành sẽ mở rộng mô hình nhà máy thông minh thế hệ 3.0 - 4.0, phát triển chuỗi cung ứng thông minh và truy xuất nguồn gốc, minh bạch, nâng cao chỉ số môi trường công nghệ quốc gia, thúc đẩy sản xuất xanh, kinh tế tuần hoàn trong doanh nghiệp.

Đối với lĩnh vực năng lượng, ngành ưu tiên phát triển lưới điện thông minh dựa trên AI, mở rộng đo đếm thông minh toàn quốc, tăng tỷ trọng năng lượng tái tạo và thúc đẩy mô hình hydrogen xanh và công nghệ lưu trữ năng lượng. Chuyển đổi số sẽ được đồng bộ hóa trong toàn bộ chuỗi cung ứng năng lượng, hướng tới mục tiêu giảm mạnh phát thải.

“Các nhiệm vụ này chỉ có thể thành công khi được triển khai với sự phối hợp đồng bộ giữa các bộ, ngành, địa phương và cộng đồng doanh nghiệp. Liên thông dữ liệu chuyên ngành, chia sẻ kinh nghiệm và đồng hành trong đổi mới mô hình sản xuất kinh doanh sẽ là yếu tố quyết định tạo ra hiệu quả thực tiễn”, ông Hoàng Ninh khẳng định.

Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số nhấn mạnh, nhiệm vụ trọng tâm trong năm 2026 đã chuyển từ tốc độ sang chiều sâu, nhân rộng mô hình hiệu quả và tăng cường kỷ luật dữ liệu gắn với an toàn, an ninh thông tin; Bộ Công Thương tin tưởng rằng việc chuyển đổi kép sẽ tạo động lực cho tăng trưởng xanh, nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành và đóng góp thiết thực vào mục tiêu phát triển bền vững đến năm 2030 và các năm tiếp theo.