VNVC ra mắt vaccine não mô cầu thế hệ mới

Đây là lần đầu tiên tại Việt Nam, người lớn từ 56 tuổi trở lên được tiêm vaccine phòng bệnh do não mô cầu, giúp bảo vệ trước căn bệnh nguy hiểm có tỷ lệ tử vong cao nhất ở nhóm trẻ nhỏ, vị thành niên và người cao tuổi.

Theo thống kê, có đến 50% người bệnh mắc não mô cầu sẽ tử vong nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Trong số ít bệnh nhân sống sót, 10-20% phải đối mặt với các di chứng nặng nề như mất thính lực, mù lòa, đoạn chi, rối loạn thần kinh, đặc biệt trẻ sơ sinh có tỷ lệ di chứng lên tới 50%.

Hệ thống tiêm chủng VNVC công bố ra mắt và triển khai tiêm vaccine não mô cầu thế hệ mới tại gần 230 trung tâm trên toàn quốc sáng 4-7. Ảnh: Mộc Thảo

Tại Việt Nam, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, cả nước đã ghi nhận hàng chục ca mắc, trong đó có 2 ca tử vong do não mô cầu. Tháng 6-2025, Viện Pasteur TP Hồ Chí Minh đã cảnh báo nguy cơ bùng phát dịch não mô cầu tại khu vực phía Nam.

Bệnh não mô cầu thường khởi phát âm thầm với các triệu chứng như sốt, đau đầu, đau họng… dễ bị nhầm lẫn với nhiều bệnh lý thông thường, dẫn đến điều trị muộn và bỏ qua “giai đoạn vàng”. Thống kê tại Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP Hồ Chí Minh) cho thấy, hầu hết các ca não mô cầu nhập viện sau 19 giờ phát bệnh, nhiều ca dù được cứu sống nhưng phải đoạn chi, khiến bệnh nhân tàn tật suốt đời, ảnh hưởng tương lai lâu dài phía trước.

Vi khuẩn não mô cầu thường trú ở vùng hầu họng, lây qua đường hô hấp. Theo Bộ Y tế, có từ 5 đến 25% người trong cộng đồng là “người lành mang trùng”, không có triệu chứng nhưng vẫn phát tán mầm bệnh, gây khó khăn cho công tác kiểm soát dịch.

Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống Tiêm chủng VNVC cho biết, vaccine não mô cầu thế hệ mới MenACYW ứng dụng công nghệ đột phá, sử dụng protein cộng hợp từ giải độc tố uốn ván (TT) có cấu trúc liên kết phân tử hiện đại, giúp kích thích đáp ứng miễn dịch mạnh mẽ và bền vững, đồng thời giảm tỷ lệ người lành mang trùng, góp phần cắt đứt chuỗi lây truyền trong cộng đồng. Khác với loại vaccine não mô cầu trước đây giới hạn độ tuổi tiêm đến 55 tuổi, vaccine MenACYW được chỉ định tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi và người lớn không giới hạn độ tuổi, dự kiến sẽ mở rộng cho trẻ từ 6 tuần tuổi trong thời gian tới.

Phát biểu tại lễ ra mắt, bác sĩ Kuharaj Mahenthiran, Giám đốc Y khoa Vaccine Sanofi Việt Nam cho biết: “Não mô cầu là bệnh lý gây ám ảnh có thể khiến người khỏe mạnh rơi vào nguy kịch chỉ trong vài giờ. Dù được điều trị kịp thời, 10-15% bệnh nhân vẫn có thể tử vong. Trẻ nhỏ, thanh thiếu niên và người cao tuổi là những người có nguy cơ mắc bệnh cao nhất”.

Bác sĩ Kuharaj Mahenthiran cũng nhấn mạnh: “Vaccine não mô cầu thế hệ mới MenACYW đã được phê duyệt tại hơn 70 quốc gia và triển khai tiêm chủng tại gần 40 quốc gia kể từ năm 2021. Với chỉ định độ tuổi rộng và nền tảng nghiên cứu vững chắc, vaccine này sẽ đóng vai trò then chốt, là bước tiến lớn trong việc bảo vệ người dân Việt Nam khỏi bệnh do não mô cầu”.

Theo bác sĩ Bạch Thị Chính, các vaccine não mô cầu không có miễn dịch chéo, do đó người dân nên tiêm phối hợp các loại vaccine để phòng đầy đủ cả 5 nhóm huyết thanh não mô cầu gây bệnh. Tùy theo lịch sử tiêm chủng, tình hình dịch tễ, độ tuổi và nhu cầu…, bác sĩ sẽ chỉ định loại vaccine và lịch tiêm phù hợp để đạt hiệu quả bảo vệ tối ưu nhất.

Như vậy, với việc triển khai vaccine não mô cầu thế hệ mới MenACYW cùng các vaccine não mô cầu nhóm B, BC và ACYW, Hệ thống tiêm chủng VNVC là đơn vị đầu tiên tại Việt Nam cung cấp đầy đủ các loại vaccine phòng não mô cầu, giúp phòng ngừa toàn diện 5 nhóm huyết thanh phổ biến A, B, C, Y, W-135, hướng tới bảo vệ mọi lứa tuổi, từ trẻ em đến người cao tuổi.

Người dân có thể tiêm vaccine thế hệ mới tại gần 230 Trung tâm tiêm chủng VNVC trên toàn quốc.

CHÂU ANH