Hà Nội tăng tốc ứng phó biến đổi khí hậu

Kế hoạch số 249/KH-UBND của UBND thành phố mới ban hành đã thể hiện quyết tâm trong bảo vệ môi trường, bảo đảm sinh kế bền vững và mục tiêu giảm phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Triển khai giải pháp toàn diện

Thực hiện Nghị quyết số 122/NQ-CP ngày 8-5-2025 của Chính phủ và Kết luận số 81-KL/TƯ ngày 4-6-2024 của Bộ Chính trị, thành phố Hà Nội ban hành Kế hoạch số 249/KH-UBND ngày 11-9-2025 đã xác định việc ứng phó biến đổi khí hậu và tăng cường quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt.

Trong đó, thành phố đề ra nhiều mục tiêu cụ thể, như: Hoàn thiện hạ tầng chống thiên tai, nâng cao năng lực dự báo, giảm rủi ro khí hậu cực đoan; đồng thời, cải thiện chất lượng không khí đô thị, giảm phát thải khí nhà kính, phát triển năng lượng tái tạo...

Thành phố Hà Nội đặt mục tiêu 100% khu, cụm công nghiệp có hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt chuẩn; 95% rác thải sinh hoạt đô thị được thu gom, xử lý theo quy định và hơn 90% hoạt động khai thác, sử dụng nước được kiểm soát.

Tỷ lệ thất thoát nước cấp giảm xuống 10% và hơn 80% hộ dân nông thôn được cấp nước sạch. Đáng chú ý, thành phố kiên định với nguyên tắc “không đánh đổi môi trường lấy tăng trưởng kinh tế”, chuyển từ bị động ứng phó sang chủ động phòng ngừa, kiểm soát và phục hồi.

Trưởng phòng Quản lý môi trường (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội) Nguyễn Trọng Nhất cho biết, kế hoạch nhấn mạnh nguyên tắc “không đánh đổi môi trường lấy tăng trưởng kinh tế”, chuyển từ bị động sang chủ động phòng ngừa, kiểm soát và phục hồi.

Hệ thống rừng và đa dạng sinh học được bảo tồn, diện tích che phủ rừng tiếp tục tăng. Thành phố đặt mục tiêu 100% khu, cụm công nghiệp có hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt chuẩn, 95% rác thải sinh hoạt đô thị được thu gom, xử lý theo quy định…

Đáng chú ý, thành phố Hà Nội phấn đấu đến năm 2030 giảm tỷ lệ thất thoát nước cấp xuống còn 10%, hơn 80% hộ dân nông thôn được cấp nước sạch; đồng thời mở rộng các công trình trữ nước, cải thiện chất lượng các sông nội đô, như: Tô Lịch, Kim Ngưu, Lừ, Sét.

Để hiện thực hóa mục tiêu đó, thành phố đưa ra nhóm giải pháp toàn diện; trong đó, thành phố coi giáo dục và truyền thông là nền tảng. Chương trình giảng dạy về bảo vệ môi trường sẽ được thành phố đưa vào bậc tiểu học; các chiến dịch truyền thông rộng rãi nhằm thay đổi tư duy, khuyến khích cộng đồng, doanh nghiệp tham gia chuyển đổi xanh, giảm rác thải nhựa.

Hoạt động truyền thông cũng hướng tới việc hình thành thói quen phân loại rác tại nguồn, tiết kiệm năng lượng, giảm sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần.

Thành phố đẩy mạnh rà soát, bổ sung chính sách, quy hoạch; tăng cường thanh tra, giám sát, xử lý nghiêm vi phạm về khai thác tài nguyên, bảo vệ môi trường...

Bên cạnh đó, thành phố thúc đẩy các mô hình sản xuất, tiêu dùng bền vững; triển khai kế hoạch hành động quốc gia về kinh tế tuần hoàn, phát triển nông nghiệp sinh thái, hữu cơ, phát thải thấp. Lĩnh vực giao thông triển khai chương trình chuyển đổi phương tiện công cộng sang sử dụng điện; còn lĩnh vực xây dựng đẩy mạnh vật liệu thân thiện môi trường, giảm phát thải từ sản xuất.

Đặc biệt, thành phố Hà Nội tập trung khắc phục ô nhiễm môi trường cấp bách, xây dựng hệ thống thu gom, xử lý nước thải đô thị và làng nghề; cải tạo hồ ao, sông kênh bị ô nhiễm; phát triển các khu liên hợp tái chế chất thải, giảm dần chôn lấp rác. Các biện pháp kiểm soát khí thải giao thông, bụi xây dựng, đốt rơm rạ cũng được triển khai mạnh mẽ, nhằm cải thiện chất lượng không khí.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Minh Tấn khẳng định: “Kế hoạch này không chỉ đặt mục tiêu dài hạn, mà còn yêu cầu các sở, ngành, địa phương hành động ngay từ bây giờ. Tất cả các đơn vị đã có lộ trình cụ thể, từ xây dựng trạm quan trắc không khí, hệ thống xử lý nước thải, cho tới phát triển năng lượng tái tạo. Đây là nhiệm vụ vừa cấp bách, vừa lâu dài để Hà Nội trở thành đô thị xanh và an toàn trước biến đổi khí hậu”.

Kết nối phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường

Kế hoạch cũng xác định rõ vai trò của từng sở, ngành, UBND phường, xã và cả cộng đồng dân cư. Sở Nông nghiệp và Môi trường đóng vai trò nòng cốt trong phối hợp, theo dõi; Sở Tài chính tham mưu bố trí nguồn lực; Sở Văn hóa và Thể thao đẩy mạnh tuyên truyền; Sở Giáo dục và Đào tạo triển khai giáo dục môi trường. Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội được khuyến khích tăng cường phản biện, giám sát, tạo sự đồng thuận cao.

Hơn nữa, việc huy động nguồn vốn đầu tư xanh, hợp tác quốc tế, ứng dụng công nghệ số cũng là hướng đi quan trọng. Do vậy, thành phố khuyến khích các dự án công nghệ cao, tiết kiệm năng lượng, phát triển sản phẩm thân thiện môi trường; đồng thời, triển khai chính sách mua sắm công xanh, chi tiêu công xanh, gắn với cam kết quốc gia đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050”.

Đối với người dân Thủ đô được khuyến khích phân loại rác tại nguồn, giảm sử dụng nhựa dùng một lần, tham gia trồng cây xanh, bảo vệ nguồn nước, giám sát việc xả thải. Đây không chỉ là trách nhiệm, mà còn là cơ hội để mỗi cá nhân đóng góp vào mục tiêu chung. Thực tế cho thấy, khi cộng đồng tham gia tích cực, nhiều tuyến phố đã giảm rác thải nhựa, các hồ nội thành cũng dần cải thiện chất lượng nước.

Với tầm nhìn đến 2050, Hà Nội đặt mục tiêu phát triển kinh tế carbon thấp, tăng trưởng xanh gắn với bảo vệ tài nguyên và đa dạng sinh học. Việc lồng ghép thích ứng biến đổi khí hậu vào quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội là bước đi chiến lược, bảo đảm vừa tăng trưởng, vừa bảo tồn.

Ông Nguyễn Minh Tấn nhấn mạnh thêm: “Đây là thách thức, song cũng là cơ hội để Hà Nội đổi mới mô hình phát triển, hướng tới kinh tế xanh, nâng cao chất lượng sống của người dân và vị thế của Thủ đô trong khu vực”.

Từ những định hướng cụ thể về chuyển đổi năng lượng, quản lý tài nguyên, đến các chương trình giáo dục, truyền thông và huy động cộng đồng, Hà Nội đang từng bước khẳng định quyết tâm trở thành đô thị xanh, đáng sống, thích ứng tốt trước biến đổi khí hậu, hướng tới phát triển bền vững.