Hà Nội kiểm tra, giám sát thu chi đầu năm học

Hà Nội kiểm tra, giám sát thu, chi đầu năm học. Ảnh: HH

Công khai thu chi đầu năm học

Năm học 2025 - 2026 mang theo nhiều điểm mới căn bản, tạo ra thách thức lớn nhưng cũng là cơ hội để các trường học Hà Nội chấn chỉnh công tác thu, chi.

Trong số đó, thay đổi quan trọng nhất là việc Hà Nội thực hiện chính sách miễn học phí cho học sinh từ mầm non đến trung học phổ thông.

Đây là một bước tiến lớn, thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Nhà nước với sự nghiệp giáo dục, đồng thời giúp giảm thiểu gánh nặng tài chính đáng kể cho hàng trăm ngàn gia đình.

Tuy nhiên, chính sách này cũng đặt ra yêu cầu cao hơn về việc tránh phát sinh nhiều khoản thu khác nhằm bù đắp ngân sách một cách không chính đáng.

Bên cạnh đó, việc triển khai Nghị quyết về hỗ trợ bữa ăn bán trú cho học sinh tiểu học cũng được Hà Nội thực hiện, nhằm đảm bảo chất lượng dinh dưỡng và sức khỏe cho thế hệ tương lai.

Với mức hỗ trợ hàng ngàn tỷ đồng từ ngân sách, yêu cầu đặt ra cho các nhà trường là phải đảm bảo việc sử dụng nguồn kinh phí này minh bạch và hiệu quả tuyệt đối.

Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Nội Trần Thế Cương cho biết: Năm học này, quản lý thu, chi được ngành Giáo dục xác định là nhiệm vụ trọng tâm. Đặc biệt, với chính sách miễn học phí và hỗ trợ bán trú, Sở yêu cầu các nhà trường phải thực hiện thu, chi một cách tuyệt đối minh bạch, đúng quy định. Nếu có sai phạm, sẽ xử lý nghiêm.

Để các chính sách mới thực sự đi vào đời sống và ngăn chặn triệt để tình trạng lạm thu, Sở GD&ĐT Hà Nội đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo để các trường chuẩn hóa công tác tài chính ngay từ những ngày đầu năm học.

Theo đó, tất cả các cơ sở giáo dục đều phải công khai các khoản thu, chi ngay từ đầu năm học, bao gồm cả học phí, các khoản thu dịch vụ hỗ trợ hoạt động giáo dục và các khoản thu thỏa thuận khác.

Việc thu phải tuân thủ nghiêm ngặt theo Nghị quyết của HĐND Thành phố và hướng dẫn của Sở GD&ĐT, tránh tình trạng thu gộp nhiều khoản trong cùng một thời điểm gây áp lực không cần thiết cho phụ huynh.

Vấn đề xã hội hóa và việc tổ chức dạy học 2 buổi/ngày cũng được quy định rõ: Đối với hoạt động dạy học 2 buổi/ngày, Hà Nội yêu cầu các trường không được thu kinh phí dạy buổi 2 mà phải sử dụng ngân sách được phân bổ và tích hợp hiệu quả các nguồn lực đầu tư.

Việc đẩy mạnh xã hội hóa cần phải được thực hiện trên nguyên tắc tự nguyện, công khai, đúng quy định pháp luật và tuyệt đối không được biến thành "lạm thu trá hình".

Điểm nóng thường xuyên gây tranh cãi về vai trò của ban đại diện cha mẹ học sinh cũng được siết chặt.

Sở GD&ĐT Hà Nội đặc biệt nhấn mạnh yêu cầu các nhà trường không được thực hiện hoặc lợi dụng danh nghĩa ban đại diện cha mẹ học sinh để thu các khoản thu ngoài quy định.

Các khoản đóng góp tự nguyện phải thực sự xuất phát từ tinh thần tự nguyện của cha mẹ học sinh, được thống nhất trên cơ sở dân chủ và không mang tính bắt buộc.

Tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm vi phạm

Để chỉ đạo không chỉ “nằm trên giấy”, Sở GD&ĐT Hà Nội cho biết đã và đang tăng cường công tác kiểm tra, giám sát ngay từ những ngày đầu năm học.

Công tác này được thực hiện song song ở cả cấp sở và địa phương, tạo thành lưới giám sát chặt chẽ, kịp thời phát hiện và chấn chỉnh vi phạm. Sở cũng sẽ kiểm tra các đơn vị được giao tổ chức các cuộc kiểm tra chuyên đề, kiểm tra đột xuất khi có phản ánh của dư luận.

“Sở sẽ tăng cường kiểm tra tình hình thu, chi ngay từ những ngày đầu năm học; kịp thời nắm bắt, xử lý thông tin phản ánh hiện tượng lạm thu,” ông Cương khẳng định.

Ông cũng cho biết thêm, thành phố sẽ xử lý nghiêm, thậm chí xem xét trách nhiệm người đứng đầu (hiệu trưởng) nhà trường nếu để xảy ra sai phạm về thu chi. Đây là động thái cứng rắn nhằm đưa kỷ cương tài chính vào nền nếp và khẳng định tinh thần không né tránh, không bao che sai phạm trong toàn ngành.

Cùng với Sở GD&ĐT, các địa phương cho biết, công tác kiểm tra, giám sát thu, chi đầu năm học cũng được tăng cường. Đây là năm đầu tiên thực hiện mô hình chính quyền hai cấp, việc kiểm tra, giám sát thu, chi được các xã, phường triển khai.

Phó Trưởng phòng Văn hóa - Xã hội xã Quang Minh Dương Thị Thanh Tú chia sẻ: Năm học 2025 - 2026, việc quản lý thu, chi và thực hiện các chế độ hỗ trợ học sinh là nhiệm vụ quan trọng, đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương.

Đến thời điểm này, Phòng Văn hóa - Xã hội xã Quang Minh đã tham mưu UBND xã ban hành văn bản hướng dẫn công tác quản lý thu, chi tại các trường mầm non, tiểu học, THCS công lập, cơ sở giáo dục tư thục và các lớp mầm non độc lập trên địa bàn.

Phòng cũng yêu cầu các cơ sở giáo dục thực hiện nghiêm các văn bản chỉ đạo về thu, chi đầu năm, trong đó đặc biệt lưu ý việc giãn thời gian thu, không thu gộp nhiều khoản cùng lúc để tránh gây áp lực cho phụ huynh.

Bên cạnh đó, UBND xã đã thành lập đoàn kiểm tra công tác thu, chi, tăng cường thanh tra, kiểm tra tại các trường học, kịp thời phát hiện và chấn chỉnh những trường hợp thu sai quy định.

Đặc biệt, xã cũng công bố số điện thoại đường dây nóng để tiếp nhận phản ánh của phụ huynh và Nhân dân; đồng thời yêu cầu các trường nghiêm túc thực hiện việc báo cáo, xử lý phản ánh định kỳ. Chính quyền địa phương sẽ xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.

Trong bối cảnh Hà Nội là địa phương có sĩ số học sinh lớn nhất cả nước, thách thức trong việc quản lý tài chính là không hề nhỏ. Việc tăng cường kiểm tra, giám sát thu, chi đầu năm học là việc làm rất cần thiết.

Tuy nhiên, để giải quyết triệt để vấn đề lạm thu thì không chỉ nằm ở việc kiểm tra của cơ quan quản lý, mà còn ở sự minh bạch chủ động từ phía nhà trường. Thay vì chờ phụ huynh hỏi, nhà trường cần công khai rõ ràng từng khoản thu, cơ sở pháp lý và mục đích sử dụng chi tiết, từ đó tạo ra sự đồng thuận ngay từ đầu, tránh để xảy ra những sự việc không đáng có về thu, chi trong đầu năm học như phụ huynh phản ánh thời gian qua.