Ngân hàng thương mại không cho vay vốn mua nhà ở xã hội, HoREA khẩn thiết kiến nghị

Xung đột pháp luật

Trong văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ mới đây, HoREA cho biết, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa ban hành Thông tư số 20/2021/TT-NHNN (Thông tư 20) sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 25/2015/TT-NHNN (Thông tư 25) hướng dẫn cho vay vốn ưu đãi thực hiện chính sách nhà ở xã hội (NƠXH) đối với các tổ chức tín dụng (TCTD) do Nhà nước chỉ định, có hiệu lực từ ngày 20/01/2022 tới.

Theo khoản 2 Điều 1 Thông tư 20 sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 2 Thông tư 25 đã loại bỏ đối tượng vay vốn để mua, thuê mua NƠXH không còn được vay vốn tín dụng ưu đãi tại các TCTD được Nhà nước chỉ định, mà chỉ còn được vay vốn ưu đãi để xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở.

Nếu hộ gia đình, cá nhân mua, thuê mua NƠXH thì chỉ được vay ưu đãi tại Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH), nhưng phải thực hiện “gửi tiết kiệm nhà ở xã hội”.

HoREA cho rằng các ngân hàng thương mại (NHTM) được Nhà nước chỉ định đã thực hiện rất tốt việc cho hộ gia đình, cá nhân vay ưu đãi để “mua, thuê mua nhà ở xã hội” trong 15 năm qua. Do đó, quy định này của NHNN không hợp tình hợp lý, gây bất lợi cho các đối tượng hưởng chính sách.

Hơn nữa, HoREA cho rằng quy định này đã làm phát sinh “xung đột pháp luật” vì đã không phù hợp với các quy định của Nghị định số 100/2015/NĐ-CP (Nghị định 100) và Nghị định số 49/2021/NĐ-CP (Nghị định 49) sửa đổi, bổ sung Nghị định 100. Trong đó, 2 Nghị định này đều quy định đối tượng vay vốn tại các TCTD do Nhà nước chỉ định bao gồm cả các hộ gia đình, cá nhân vay vốn để mua, thuê mua NƠXH.

Ngoài ra, điều khoản nêu trên cũng được cho là mâu thuẫn với chính khoản 3 Điều 6 Thông tư 25/2015/TT-NHNN.

Đề nghị sửa Luật Nhà ở

Trước đó, NHNN cho rằng việc loại bỏ đối tượng vay vốn ưu đãi để mua, thuê mua NƠXH là nhằm phù hợp với khoản 4 Điều 50 Luật Nhà ở 2014. Theo đó, Luật Nhà ở quy định các chính sách hỗ trợ tại NHCSXH để mua, thuê mua NƠXH; xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở. Tại TCTD được chỉ định chỉ có chính sách hỗ trợ để xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở, không có chính sách hỗ trợ để mua, thuê mua NƠXH.

Trong khi, Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật quy định “trong trường hợp các văn bản quy phạm pháp luật có quy định khác nhau về cùng một vấn đề thì áp dụng văn bản có hiệu lực pháp lý cao hơn”. Theo quy định này, trường hợp Luật Nhà ở quy định khác với Nghị định 100, Nghị định 49 về cùng một vấn đề thì áp dụng theo Luật Nhà ở.

Tuy nhiên HoREA cho rằng, Luật Nhà ở 2014 còn nhiều quy phạm pháp luật khác quy định chính sách ưu đãi về NƠXH. Do vậy, việc NHNN đã không xem xét trên bình diện tổng thể các chính sách ưu đãi về NƠXH, mà chỉ căn cứ vào khoản 4 Điều 50 Luật Nhà ở 2014 là chưa đầy đủ, chưa toàn diện, không phù hợp với thực tiễn.

Trong khi đó, HoREA cho biết thực tiễn hơn 15 năm qua đã chứng minh, các NHTM được Nhà nước chỉ định đã thực hiện rất tốt, rất hiệu quả việc cho vay ưu đãi để mua, thuê mua NƠXH, hoặc xây dựng mới, cải tạo, sửa chữa nhà ở. Qua tổng kết, từ 1 đồng cấp bù lãi suất từ ngân sách nhà nước thì NHTM huy động thêm được 33 đồng vốn của xã hội.

Trong lúc NHCSXH đã không tham gia thực hiện gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỷ đồng trong giai đoạn 2013-2016 và mới chỉ tham gia cho vay ưu đãi NƠXH trong thời gian gần đây; đồng thời, NHCSXH cũng chỉ cam kết từ 1 đồng vốn cấp từ ngân sách nhà nước thì huy động thêm được 1 đồng vốn của xã hội mà thôi...

Với các lý lẽ nêu trên HoREA để nghị Chính phủ chỉ đạo NHNN giữ nguyên quy định cho phép các NHTM được chỉ định cho vay vốn để mua, thuê mua NƠXH.

Ngoài ra, trong năm 2022, khi xem xét xây dựng Đề án Luật Nhà ở (sửa đổi), Hiệp hội đề nghị Bộ Xây dựng xem xét trình Chính phủ đề xuất sửa đổi Khoản 4 Điều 50 Luật Nhà ở 2014 theo hướng bổ sung thêm cụm từ “mua, thuê mua nhà ở xã hội” để đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ của các quy định pháp luật.

Hiệp hội cũng đề nghị Chính phủ đề xuất Uỷ ban Thường vụ Quốc hội xem xét bổ sung “Chương trình mục tiêu thực hiện chính sách về NƠXH” vào Nghị quyết của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội quyết định các Chương trình mục tiêu quốc gia được sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước chi trung hạn trong giai đoạn 2021-2026, để có căn cứ pháp luật để bố trí nguồn vốn ngân sách nhà nước thực hiện chính sách về NƠXH.

Chi tiết toàn bộ kiến nghị của HoREA tại đây.