Các nước đãi ngộ giáo viên như thế nào?

Quan tâm đào tạo nguồn nhân lực

Tại Singapore, chính sách tạo nguồn, đào tạo, sử dụng giáo viên được đặc biệt quan tâm và thực hiện rất bài bản. Chỉ những học sinh THPT xuất sắc mới đủ điều kiện thi vào ngành sư phạm. Singapore đào tạo giáo viên tại Viện Giáo dục quốc gia, nằm trong Trường Đại học Công nghệ Nanyang. Sau khi hoàn thành chương trình học, sinh viên sẽ làm bài kiểm tra cấp chứng chỉ sư phạm trước khi tìm việc làm.

Học sinh chăm chú nghe giáo viên giảng bài trong một lớp học tại Mỹ. Ảnh: Slate

Quá trình học, sinh viên sư phạm Singapore được trả phụ cấp bằng 60% lương khởi điểm của giáo viên và phải cam kết sau khi ra trường sẽ giảng dạy ít nhất 3 năm. Sau đó, giáo viên sẽ làm bài kiểm tra đánh giá năng lực để chọn một trong 3 định hướng: Trở thành giáo viên có trình độ thạc sĩ; chuyên gia giáo dục hoặc nghiên cứu giáo dục; cán bộ quản lý trường học. Những giáo viên có năng lực và mong muốn làm quản lý sẽ được tạo điều kiện đào tạo cho vị trí lãnh đạo. Giáo viên muốn phát huy vai trò giảng dạy sẽ được tập huấn... Dù lựa chọn hướng đi nào, giáo viên đều được tăng lương, đãi ngộ xứng đáng.

Tăng thu nhập cho giáo viên

Mới đây, Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) cho ra báo cáo mới nhất về chi trả lương giáo viên trên thế giới cho thấy, Luxembourg trả lương cao nhất. Quốc gia này trả lương cho giáo viên mới, có bằng cử nhân trung bình 70.000USD/năm. Giáo viên tiểu học có 15 năm kinh nghiệm được trả lương trung bình 101.000USD/năm. Với 30 năm cống hiến cho ngành giáo dục, mức lương cao nhất mà giáo viên có thể nhận được là 125.000USD/năm. 

Tại Hàn Quốc, giáo viên tiểu học có mức lương trung bình là 60.200USD/năm, còn ở Nhật Bản là 49.000USD/năm. Mức lương của giáo viên hai nước này tương đối cao so với các nước ở khu vực châu Á một phần do truyền thống “tôn sư trọng đạo” ăn sâu vào trong văn hóa dân tộc.

Trung Quốc cũng đầu tư rất nhiều để thu hút, tuyển dụng nhân tài cho ngành giáo dục. Theo số liệu của Cục Thống kê quốc gia Trung Quốc, năm 2023, mức lương trung bình trong ngành giáo dục tăng từ 106.474 nhân dân tệ (NDT) lên 111.392NDT, tăng 4,6% so với năm 2022. Giữa các địa phương của Trung Quốc cũng có sự cạnh tranh khi đưa ra nhiều ưu đãi khác nhau để thu hút giáo viên cho các cơ sở giáo dục phổ thông. Phòng Giáo dục quận Longhua (Thâm Quyến, Quảng Đông) từng tuyển dụng 400 giáo viên cấp tiểu học và trung học với mức lương hằng năm dao động từ 260.000 đến 280.000NDT. Giáo viên còn được thưởng từ 30.000 đến 80.000NDT và được nghỉ 165 ngày mỗi năm. Trước đó, quận Yantian (Thâm Quyến, Quảng Đông) cũng thông báo tuyển dụng 20 giáo viên tốt nghiệp cử nhân từ Bắc Kinh với mức lương từ 290.000 đến 330.000NDT/năm... 

Năm 2022, chính quyền bang New South Wales của Australia thông báo sẽ tăng lương cho giáo viên. Trước đó, lương giáo viên ở bang này khởi đầu ở mức 51.100USD/năm và cao nhất là 58.000USD/năm cho những giáo viên được đánh giá có thành tích xuất sắc. Sau khi thông báo cải cách lương, những giáo viên dạy giỏi có thể được trả lương hằng năm lên đến 91.000USD. Lãnh đạo ngành giáo dục bang này cho rằng, cơ chế trả lương mới dựa trên mức độ hoàn thành công việc sẽ tạo ra con đường sự nghiệp vững chắc hơn cho giáo viên, thông qua việc mở rộng các lựa chọn nghề nghiệp và giữ chân “những người tốt nhất trong các lớp học".

Tạo môi trường làm việc tốt

Tại Phần Lan, tất cả giáo viên đều có bằng thạc sĩ về giáo dục. Trong ngành giáo dục ở quốc gia này, từ khóa “tin tưởng” luôn được ưu tiên. Trong trường học của họ không có thanh tra hay giám sát viên. Quan điểm của Phần Lan là: “Bạn là chuyên gia trong lĩnh vực đó nên chúng tôi không cần phải kiểm tra học sinh của bạn để đánh giá bạn đã làm được ở mức độ nào”. Các giáo viên ở Phần Lan có quyền tự quyết định mình sẽ dạy gì và dạy như thế nào, tất nhiên phải trên cơ sở chương trình giảng dạy cốt lõi lấy học sinh làm trung tâm. Giáo viên tại Phần Lan cũng có nhiều thời gian để nghỉ ngơi, ngày nghỉ phép hoặc chế độ lương hưu, thai sản đều được bảo đảm đầy đủ và ở mức cao. Những điều trên đã tạo sự tin tưởng cho đội ngũ giáo viên khi chọn ngành giáo dục, giúp họ tự tin và yên tâm công tác.

Để giải quyết vấn đề thiếu giáo viên, nhiều tiểu bang ở Mỹ đã thay đổi lịch học sao cho phù hợp với giáo viên, học sinh. Năm 2021, xu hướng học 4 ngày/tuần xuất hiện, các ngày đi học sẽ cộng thêm 35 phút. Năm học 2023-2024, số bang ở Mỹ áp dụng chính sách này tăng lên. Theo các chuyên gia, việc triển khai lịch học này là biện pháp giải quyết những vấn đề giáo dục phát sinh, trong đó có việc giữ chân giáo viên. Nhiều giáo viên hưởng ứng lịch học như vậy, bởi họ cho rằng sẽ có nhiều thời gian để chấm điểm, soạn giáo án và tổ chức các hoạt động khác.